MALLOS DE RIGLOS-Via del Silencio MALLOS DE AGUERO-La Theorie du Conglo

   Bakardadeak heldutasunaren jabetza dauka, (Sinuhé Egipziarra). Urte asko pasa dira Mika Waltarin liburu zirraragarri hau irakurri nuen lehen alditik, gaztea nintzan orduan, beste begi batzuez irakurri nuen nobela, ardura gutxiagoak nituen, orduan, idatzi hau hasi dudan esaldia oharkabean pasa zitzaidan. 

   Berriro dut liburua esku artean, Rebecak utzi dit, oraingoan Sinuhe Ejpziarraren irakurketa desberdina egiten ari zait era handi batean; ohikoagoa, sineskorragoa, milaka urte pasatu diren arren gaurkotasun izugarria hartzen duen istorioa dela iruditzen zait.

   Gaztea nintzan Vía del Silencio lehen aldiz eskalatu nuenean, urte asko pasatu dira garai frenetiko haietatik, tamalez, ez dut gogoratzen norekin burutu nuen igoera eder ura.

    Picazok izan zuen zortea, eta ausardia, bide honen lehen igoera egiteko, ondoren, Jesús Gálvezek lehena era askean lortu zuen, guk, maisu Madrildarraren pausoak segituz, librean sinatu genuen ere.

    Ez zen Picazoren bidea izan egun horretan Riglosera gerturatu ninduen arrazoia, inertziak eramaten nau jadanik konglomeratu hauetara, eguraldiaren egoerak izan zuen bere pisua mailoetan bukatzeko, visera eta frechin hormen arteko kanal isolatuan berriz eskalatzeko.

   Ipar haize hotz eta indartsu batek tristatzen zuen goiza, sokada gehienak, presa handirik gabe, aukeratuak zituzten bideetatik hasiak ziran eskalatzen, nire buruak bakarka eskalatzeko eskatzen didan lasaitasuna Vía del Silencio bidean aurkituko nuela pentsatu nuen. Harritu ninduen sokada bat aurkitzea bidearen bigarren luzeari ekiten, beste hirukote bat ekipatu berria duten tximinia handian zeuden.

   Vía del Silencio ere berrekipatua izan da, buril zaharrak kendu dira paraboltak jarriaz, friend eta mikrofriend sorta ederra eraman beharra dago gustura igotzeko. Era bat gomendagarria da bidea.

   Beste asmo batzuek genituen iganderako Arkaitz Yurritak eta biok, Cienfuens genuen begi puntan. Gurekin batera ziren Albert eta Esther. Elurretan esnatu zen igande goiza eta, gure asmoak zapuztuak geratu ziren. Albert eta Esther Katalunia aldera jo zuten, guk berriz, nola ez, Riglos aldera.

   Aspalditik Christianen bide bat egitear genuen Agueroko malloetan, egun egokia izan zitekeen "La Theorie du Conglo" eskalatzeko.

   Lehorra zegoen eguna Agueron, hotza aldiz izugarria zen, ipar haizeak gogor jotzen zuen. Kanpineko Carloseri bisita egin ondoren eskaladari ekin genion.

   La Theorie du Conglo lehen luzea oso delikatua da, lokatza eskalatzearen modukoa, bai Arkaitz, eta bai ni ere, heldulekuak hautsita erori ginen. Hurrengo luzeetan haitzaren kalitateak asko hobetzen da. Nahigabe, bigarren eta hirugarren luzeak batean igo nituen, hirugarren luzea soilik 7b ongi jarria litzatekela iruditu zitzaigun bioi. 

   Esan dut eguna oso txarra zela eguraldiaren ikuspuntutik, baina hirugarren luzetik aurrera infernu bihurtu zen; bat-batean ekaitzaren barruan ginen sartuak, haize bortitzak elur malutak ekartzen zituen, azkenengo bi luzeak lumazko txaketa jantzita igo nituen.

   Sentsazio oso onarekin jaitsi ginen biok, Dakota line bidearen rappelak erabili genituen horretarako. Peña Solaren oinarrian materiala jaso eta gure gorputz hezeak pixka bat epeltzen saiatzen ginen bitartean, irribarrea marrazten zitzaigun aurpegian, harrigarria dirudi arren gozatu egin genuen.

ORDESA- Garrafon - Dret a Decidir

   Asteburu luze bat igaro dudan sentsazioa dut; emankorra izan da eskalada kontuetan, didaktikoa gastronomian.

   Ostegun iluntzean Ordiziako mendizaleak elkarteko kideek gazta dastatze batetara gonbidatu ninduten herriko sozietate gastronomiko batetan. Mahiaren inguruan bildu ginenen artean, bitxikeria moduan, gazteena ni nintzan. Bertan ginen mendi elkarteko bazkideak, Goierriko mendizale beterano taldeko kide batzuk, eta Idiazabal gaztaren jatorri deitura mundura zabaltzen lan itzela egiten ari diren Gazta kofradiako bi lagun ere. Interesgarria iruditu zitzaidan gazta kofradiako kide hauek Idiazabal gaztari buruz eman ziguten txarla, Idiazabal gazta nola dastatu aholkuak barne. Kuriosoa iruditu zitzaidan gazta zati bat probatu ondoren, honek ahoan utzitako zaporea kentzeko aitzakian, ardo zuri kopari ematen genizkion zurrupadak.

   Ardi esne usain nabarmena eta zapore freskoa zuen gazta berri batekin hasi genuen dastatzea. Honen gustua ahotik kentzeko Albariño ardoa aukeratu zuten kofradiakoek. Ondoren, bi urte pasatxo zuen gazta heldu batekin jarraitu genuen, jadanik esne zaporea galdua zuen gazta bat zen hau, gatzagiaren gustu lehorra hartua zuena. Oraingo honetan gazta honen aho garbiketa egiteko txakolina hautatu zuten kofradiakoek. Keatutako gaztak ere probatu genituen. Gustu berezia hartzen dute gazta hauek, eta Jerezeko manzanilla lehor batekin ausartu ginen aho garbiketaren errituala egiteko.

Hau sarrera besterik ez zen izan, sabelak bero-bero genituela mahian eseri ginen marmitakoa afaltzeko prest. Hegaluzeak ahoan uzten duen itsaso gaziaren zaporeari kontra egiteko ardo beltz botila desberdinei kortxoa kendu genizkien.

Albert-en krokisa. Guk bidea kateatu genuen eta 7b gogorra iruditu zitzaigun.

   Gaztaren zapore sendoa izan nuen ahoan sartua asteburu osoan, ardo zuriak ez zuen lortu gazitua guztiz ezabatzea, hain zen gogorra ahoan nuen gustua, Gorka Lertxundirekin Ordesan eskalatu nituen bi bideei gazta itxura hartu niela.

   Larunbata eguraldi apartaz argitu zuen, eta pentsatua genuen bezala Garrafon bidearekin hasi genuen dastaketa. ”Gazta” zaharraren zapore indartsua hartu nion Garrafon bideari, ongi asentutako ahogozoa uzten duen mokadua. Ordesako "Cascada" hormako bide guztiek oso zapore nabarmena dute, ardi-gazta zaharraren gatzatu gustua; Rasc, Libertarias, Trituradoras... Kotatueroko ur freskoak ez du lortzen ahotik zapore indartsua kentzea. Ez dut bideari buruzko xehetasun gehiagorik emango, honela jatorrizko deitura hobeto mantentzen duela uste bai dut. Eskaladari buruzko xehetasun asko ematen hasten bagara, gazta zati handi bat xerratan moztutako gazta zati bihur daiteke. Bakarrik adierazi Garrafon bidea era askean kateatzea lortu genuela.

Furgonetara jaitsiak ginela, zerbeza hotz bana eskuetan genituela, lortu genuen eskalada on batek ahoan uzten duen zapore gozoa kentzea. Hurrengo “gazta” probatzeko prest ginen jadanik.

Sugegorri baten bisita izan genuen bigarren luzearen bileran.

Hirugarren luzearen hasiera

Laugarren luzea.

Zazpigarrena.

Udazkeneko fruituak

   "Dret a decidir" bidea berriz gazta berria da, oraindik zaporea asentu gabekoa. Igoera osoan, uneoro, freskotasun gustua jario du, ausardia agertzen du mokadu bakoitzeko. Asko gustatu zitzaigun gazta hau, artzain gazteen belaunaldi berriek hobetutako teknikekin egindako gazta da. Fraucata hormako lerro ikusgarri guztiak agortuta, harkaitzezko plaketan bilatu behar izan dute bide berri bat marrazteko espazioa. Eta lortu ere. Erabili genuen krokisa eta guk egindako eskalada ez zetozen bat, beraz, guk egindako igoera krokisean azaltzen animatu naiz. Ikus dezakezuenez, eskuinera jo genuen azken aurreko luzean diedro nabarmen bat hartzera, ez genuen argi ikusi krokisaren aukera.

   Esan dudan bezela, asko gustatu zitzaigun bidea, furgonetan edan genituen zerbeza guztiak ez ziren nahiko izan gustu berri hori ahotik kentzeko. 

Krokis orijinalaren gainean gure trazadua marraztua.

Bigarren luzean, dirudi, gu pittin bat eskubitik ibili ginela.

Hirugarren luzea.

Bilera guztiak egin behar dira.

Laugarren luzearen hasiera.

Bosgarren luzea.

Seigarren bilera guk eskuinean egin genuen.

Zazpigarren luzea, gure bariantean.

   Horma kaotiko hauetan artzainek hamarkadetan zehar "Ordesako eskalada" jatorrizko deiturako gazta onak egin dituzte. Jatorri-deitura horrek zenbait berezitasun behar ditu desberdin egiten dituen zapore hori lortzeko. Bailara paregabe honetan jarraibide horietatik kanpo egin diren gaztak, zalantzarik gabe, harkaitz zorabiagarri hauen aromak biltzea lortzen ez duten suzedaneoak dira.

   

ANSO- TOZAL DE ESPELUNGA - Culo spray

   

   Ez da bat-batean gertatzen, denbora behar izaten du. Normalean mantso etortzen da, ibaiko ura udan bezala, suabe, atsedenik gabe, mendietan jaiotzen denetik itsasoan desagertzen den arte. Ez zaitu egoerak harrituko, kontziente bai zara pasa den denbora ez dela alferrikakoa izan. Garrantzitsua dena, ibaiko urak egiten duen moduan urloa topatzen duenean, hura gainditu eta itsasorako bidea jarraitzea da. Nire sentsazio hau, beterania izanen da, eskalatzen harrapatu nau.

Lehen luze gupidagabea

   Enekoren azken eskalada proposamenarekin etorri zitzaidan sentsazio nabarmen hau, Zurizako Espelunga horman dagoen Culo spray bidean hain zuzen ere. Mikel Pérez de Larraya, Ander Zabalza, eta, Mikel Ironizaren laguntzarekin zabaldutako bidea dugu. Iruñako alpinista belaunaldi berria ditugu, oso indartsu datozenak, segida emanez beti goi mailan egon den Nafarroako alpinismo giroari.

   Culo spray bidearen krokisa eskuan nuela gertatu zitzaidan narratzen hari natzaizuen zalantza arraro hori, -kapaz izango naiz gazte hauen proposamenarekin aurrera egiteko?, ni eskalatzen hasi nintzenean, orain hiru hamarkada, eskalatzaile hauek jaio gabeak ziran oraindik.

 Bigarren tirada

   Burutazio bitxi horiek bueltaka neramatzan Espelunga hormaren itzal babesgarriaren bila nindoala, iraileko ostegun lasai bat zen.

   Zutik, gora begira, Culo spray bidearen hasieran, lurretik hamar metrotara dagoen bigarren parabolta ikustean, deigarri egin zitzaigun. Bertatik mosketoi bakarti bat zegoen zintzilik, gurea baino lehenagoko sokadaren batek utzia, nire sentsazio arraroa handitu besterik ez zen egin. Bere herioarekin kontzientea den, baina, borrokarako prest dagoen gerlaria bezala, luzearekin hastea eskatu nion Enekori. Katu oinak jantzita hil nahi nuen. Horrela izan zen, urte luze hauetan harkaitzera itsatsita egotetik ikasitako trikimailu guztiak probatu nituen eta, amore eman besterik ezin izan nuen egin. Haitzakia ahoan nuela izan zen, nola ez: hirurogei garren hamarkadako haurrak, jaiotze kopuruaz asko izan omen ginen, gehiengoak berriz, altueran, eskasak. Enekoren txanda etorri zen ondoren. Oni pausoa trabatu zitzaion ere, baina bera, ez zegoen ain azkar amore emateko prest. Dena galdua zegoela pentsatzen hasiak ginen unean, Eneko pauso gupidagabea gainditzea lortu zuen.

Hirugarrena

   Zorioneko gu, penagarria izango litzaiguke pauso exkas batengatik hurrengo luzeetan dagoen kalitatezko eskalada galtzea.

Laugarrena

   Bigarren tirada izugarri ona da, arrakala eskalada modukoa. Ezkerrean kokatua dagoen lehen parabolta ez genuen txapatu, zuzen sartu ginen arrakalara.

   

   Hirugarrena mundiala da ere, luzea soka bakarrarekin egin genuenez tentuz joan behar izan ginen igurtzia ekiditeko.

Bosgarren luzea

Bosgarrena

   Eskalada erritmo ona generaman, tiradak bata bestearen atzetik azkar igotzen genituen, gozatzen gindoazen. Azken luzean geundela harrapatu gintuen eguzkiak, zartako bat izan zen, gustura egotetik sufritzerainoko distantzia txikia da.

Ezkaurre tontorra

Ur horma

Seigarrena

   

Zazpigarrena

      Urdaburu bidetik errapelatu genuen, pozik, ezinezkoa zirudiena egitea lortu genuelako.

Saiak eta Ugatzekin batera, xagutxoa izan genuen gure eskaladaren testigu bakarra.