BHAGIRATHI 3 - South-west pillar / Star way to heaven

 

Bidean estropezu egin dudala sentitzen dut; mendi garaiek menderaezinen aura galdu dute, gaztaroako alpinista heroiak lausotu dira, beraien espiritu anarkikoa, konpromezua, tonaka harri artifizialen azpian lurperatuta daude. Norabidean galdua nabil.

Ez nuen uste hau niri gerta zekidakeenik, mendirako ilusioa galtzea amets gaiztoa da; kezkatuta nago, zalantza asko ditut: Indiara noa, Himalaietara bueltatzen naiz, Bhagirathi 3 saiatzea, han, Garwarld mendi ikusgarrien artean, alpinista izateko arrazoia berriro aurkitzea espero dut.

Lau eskalatzaile gara anbizio handiko proiektu honetan sinetsi dugunak, garai eta leku ezberdinetako lau mendizale;

Ruben Pered "Ino", Errioxarra, 44 urte, suhiltzailea. Bere lur emankorreko ardo gozoa bezalakoa da Ino, dastatzeko erraza. Puntako eskalatzailea, esperientzia handia dauka horma handietan.

Alex Kammerlander, Alacanten bizi den Kanariarra. 49 urte, suhiltzailea. Begi urdinak, ile hori kizkurra eta oso gihartsua, hautagai ona suhiltzaileen urteko egutegirako. Kirol-eskalatzaile indartsua da Alex, bere lehen aldia izango du izotz kontuetan.

Jose Maria De Andrés "Chemari", Madrildarra, 53 urte, suhiltzailea, hau ere ezaguna izan zen garai batean bere motots beltz luzeagatik, "el coletas" deitzen zioten. Espedizio honetako piezarik baliotsuena da Chemari. Escalatzaile aparta, ibilbide luzea du horma handietan.

Mikel Saez de Urabain, Ordizia, 55 urte, suhiltzailea. Zer esan dezake batek bere buruaz, agian, gauzak serioegi hartzen ditudala?. Euskal dilemaren aurrean; onddoen edo Rolexen bila etorri gara?, nik ere argi izango nuke, lan bat amaitu aurretik ezin da beste bat hasi. Ia berrogei urte daramatzat hemen eta han eskalatzen ahal dudan guztia, eta horma handi eta txiki pila bat eskalatu ditut.

Jose Angel Ruiz, Madrildarra, 57 urte, maisua. Angel ez da eskalatzailea, Himalaiako txoko hori ezagutzeko gogo itzelak gure abenturarekin bat egitera eraman du. 

Esan dudan bezala, aspaldian ez naiz Himalaiara joaten, eta are gehiago espedizio astun batean, egin ditudan azkenak arinak eta presupuestoz merkeak izan dira. Bidaiatzeko modu arin honek leku, mendi edo bide oso zehatzetara mugatzen zaitu. Bhagirathi 3 hego-mendebaldeko ertzak, star tway to heaven bideak, logistika kontserbadoreagoa eskatzen du, materialean eskas ibiltzea espedizioaren porrota ekar dezake, beraz, ekipo askorekin bidaiatzen dugu.

Espediziorako prestakuntza fisikoa ez da izan beste batzuetan bezalakoa, hain bizia, estresagarria, eremu hori egunerokotasunaren barruan kokatu dut, nire ohiko eskalada jardueran. Psikologia gehiago landu behar izan dut, nora noan eta han zer bila dezakedan sakonduz, ulertuz eta onartuz. Izan ere, adin batetik aurrera, zaletasun honekin jarraitzeko, beharrezkoa da burdinazko borondate bat izatea: Ezin nuen aukera hau pasatzen utzi, amarra askatu behar dut, nire betiko nahia egia bihurtu. 

Ez dut India ezagutzen, oraindik ez dut aukerarik izan Delhiko kale mukurutsuetan barrena ibiltzeko, bere kultura bitxiaz kolpatua izateko. Indiako hiriburuan egin beharreko izapide burokratikoen ondoren, iparraldera joango gara, Uttarkashi herrira, Uttarakhand estatuko hiriburura. Hemen ere Uttarakhardeko gobernu autonomikoaren kontrol batzuk pasatu beharko ditugu. Azkenik, oraindik errepidez, Gangotrira iritsiko gara, Indu erlijioaren erromesaldi leku ospetsura, eta herri sakratu horretatik, oinez hasi eta bi egunera, Bhagirathi mendien oinarrizko kanpamendura.  

AGUJA DE BACHIMAÑA - Antisistema

 

Mendizale egin nintzen sistematik ihesi. Eskalatzen hasi nintzen arautik aldentzeko. Hau izan zen nire gazte jarrera. Orain, heldutasunaren muturrera iristear nagoela, normaletik irtetearekin konformatzen naiz; sistemaren ikur garrantzitsuenari, norberaren autoari, uko egin izanak zeharkaldi zoragarria egiteko aukera eman dit.

Ez daramat ondo nire goizeko erritmoa trukatzea, eta are okerrago mendiko eskalada baten aurrean ordutegi logikoa aldatu behar izan ezkero. Beraz, Taxis Tenako furgonetak goizeko zortzirak eta laurdenetan Escarrillako kanpinetik jaso ninduenean, atzerapenekin nenbilela iruditzen zitzaidan. Nire erreguak ez ziren aski izan biltzeko ordua aurreratzeko. Ez nengoen asko estutzeko egoeran, hori edo ezer ez zegoen mahia gainean. Hamabost minutu geroago, zortzi eta erdietan, taxilariarekin izandako solasaldi alaiaren ondoren, Panticosako bainuetxera iritsi ginen. Kotxez eta jendez gainezka zegoen leku idilikoa, Pirinioetako txokorik eder eta zigortuenetako bat da hau, mendeak daramatzate bere edertasunaz jabetu nahian. Taxilariari funtsezko zerbitzuagatik ordaindu ondoren, 30 euro izan zen bidaia, eta nire eskerrak beroenak emanez, motxila astuna sorbalda zurratu gainean ipini eta, atzera begiratu gabe, Bachimañako bidea hartu nuen. Karibeko ordutegi honek bide hasieran mendizale talde handi bat elkartzea eragin zuen. Era askotako mendizaleak zeuden multzoan; adineko matrimonioa makil parearen erritmo metalikoa segiz aurrera egiten zutenak, beren seme-alaben kexengatik martxa hartzea ezinezkoa zaien bikotea, mota eta kolore guztietako Runnersak, eta neska eskalatzaile euskaldun sokada bat, hitz egitea eta ibiltzea bikain uztar zezaketenak. Ezin izan nion jakin-minari eutsi sokak eta eskalada-kaskoak motxiletatik zintzilik ikusi nituenean, eta galdetu behar izan nien non zuten eskalatzeko asmoa. Bachimañako orratzera, Makalu bidea egitera, zihoazela erantzun zidaten. Nire planei buruz galdetu zidatenean, mirespen oihu batek ihes egin zien, antisistema bidea zuten etorkizuneko eskaladen artean.

Atsegin handiz utzi nuen Bachimañako bide ibiltaria, eta fraidearen aldapan gora jo nuen, Bachimañako orratzaren bila, markatu gabeko bidezidor malkartsuei jarraituz. Pozak ez zidan asko iraun, madarikatzen hasi nintzen, urrunean, orratz lirainaren azpian, jendea zegoela ikusi nuenean, berriro nire erritmoa aldatu beharko nuela pentsatze hutsak nahigabetu egiten ninduen. Zortez, ez zen horrela izan, horma azpian zegoen hirukotea “via de los guardas” eskalatzeko zeuden; ohiko bidea dela dirudi, ni paretan egon nintzen denboran beste bi sokada sartu ziran bide honetara. Makalu bidea ere maiz egiten dela ziurtatu nuen, bi sokadak egin zuten aipatu dudan denbora tartean. Horri gehitzen badiogu ertz luzean zegoen bikotea, eta noski, ni eta nire bakardadea, eskaladarako leku oso ezaguna dela esan dezaket. Honek harritu ninduen, Pirinioetan eskalada ez da izan sekula popularra. Honen arrazoia; Paraboltaren miraria da.

Laudorioak besterik ez ditut Mikel Zabalzarentzat eta Sonia Casasentzat bide honi buruz, izugarri ona iruditzen zait, zirrararte gozatu nuen granito paregabe honen pitzaduretan nire esku hondatuak sartzen nituenean. Bachimañako ertz zorrotzera iritsi nintzenean, abentura honen eginkizun nagusia bete nuen, antisistema bidea eskalatzea, hortik aurrerakoak nire ikuitu pertsonala izango zuten. Bachimañako gailurrera segitu nuen ertzetik eskalatzen, orekari bat soka ahulean bezala, soka bildua eta materiala motxilan gordea neukan, alde bateko eta besteko airea sentituz. Bachimaña eta Pico de los Arnales ertzak bereizten duen ebakian lur hartu nuen eta zeharkaldi luze batean, orientazio senak gidatuta, Pondielloseko lepoaren bila abiatu nintzen. Ez da erraza terreno kaotiko horietan mugitzea, harrikaria da dena, harrobi erraldoi bat, babesgabeko leku horietan bide laburrena ez da ibilbide onena.

Mendi lepoak leku magikoak dira, eta Pondielloseko igaroleku zabala, Garmo Negro gailur puska ikaragarriaren azpia, itxaropenaren sorginkeria da; bere edertasunak liluratuta, helmugara iritsi zarela iruditzen zaizu, atseden hartzeko eta ikusteko lekua da. Baina ez da horrela, zuretzat babesgabeko zerua da, bizitza sortzen den haranera jaitsi behar duzu.

Nire aurrean haran ezezagun bat zabaltzen zen, eta horrek txunditzen ninduen, Sallent de Gallego herria amildegiaren amaieran zegoela baino ez nekien. Motxilaren gehiegizko pisua, eskalada-soka zintzilik eramatea, arraroa egiten zitzaidan, txango honen helburu nagusia zein izan zen gogoratzeko ahalegina egin behar nuen, ibilaldiko ordu asko ziran ordurako. Arratsaldeko seietan Sallent de Gallegon nengoen autobus geltokiaren bila, guztira etenik gabeko hamar orduko jarduera izan zen. Haran basati honen azken zatian nahiko lan izan nuen bidezidor estuari jarraitzeko, pare bat lekutan zuzendu beharrean izan nintzen, baina letra maiuskulaz idatzi behar dut paisaiaz txunditu ninduela. Espero nuen bezala ez zegoen autobusik Escarrilara bueltatzeko, eta turisten anabasa horretan autostop egiteak errefus egiten ninduenez, Taxis Tenari deitu nion. Bost minututan hartu eta Escarrilla eraman ninduten. Tarifa hamalau eurokoa da.

Leku bat ezagutzen duzula pentsatzea, handik pasatze hutsagatik, akats bat da, Escarrillatik askotan pasatua nintzen eta ez nuen ezagutzen. Nik lau egun eman ditut Tena bailarako herri bildu horretan, eta inguruan kokatzen hasi naiz. Kokatzearena geografikoki da, zeren etnologikoki egitea benetan zaila da, egun hauetan, jende asko egon arren, inor ez da bertakoa.

Escarrilla aukeratu genuen herriak gure familiak atseden egun atseginak igarotzeko behar dituen bi baldintzak betetzen dituelako; igerilekua duen kanpina dago eta eskalatzeko aukera du. Eskaladari dagokionez, hori baita blogg honen funtsa, bada horma interesgarri bat, Peña Solana deitzen diote. Berrehun metroko altuera du gehienez, eta hegoaldera begira dago. Pixkanaka eskalada-bideak gehitzen doazen arren, proiektu gogor batzuen aztarnak ikusi ditut, kontuan hartzeko lekua izan daiteke. Udan, goiz mugitzen bagara eta azkar eskalatzen badugu, eroso ibili ahal izango gara eguzkiak gogor estutu baino lehen.

Nik bi bide eskalatzeko aukera izan dut: Diedro Sajuma klasikoa eta Roc Revelation. Azken honen lehen bi luzeak eskalatu nituen; aurreko eguneko ekaitzak ez zuen horma egoera onean utzi, eta azken zatiko sabaietatik soka bakarrean rapelatzen ibiltzeak ez ninduen askorik motibatzen.

Edertasuna da iraultza.

 

 

 

TXINDOKI - Tximista Pilarra, AUSA-GAZTELU - Ertzabila

 

   

   Beti pentsatu dut Ausa-Gazteluko eki-ertza gutxietsi dagoela, eta hori horrela izateko arrazoiak ez direla falta; bidearen lehen luze originala, 60. hamarkadan eskalada artifizialean zabaldutako tirada, eta, ondoren seguru kimikoekin hornitua izan zena, gaur egun 7a+ tekniko bezala graduatua, zailegia bideari homogeneitatea ematekoa dela. Bigarren luzea berriz, ertz zorrotzetik doana, III+ gradua dauka; txakurra eta katua bezain desberdinak dira bi zati hauek. Niri beti ederra iruditu zait ertz airetiko hau, natura-ingurune bakar baten parte da, Txindoki mendiaren hego hormaren behatoki aparta.

   Beraz, kontatu dizuedan desoreka hori aldatzeko beharra sortu zitzaidan, eta bigarren luzearen zailtasunekin bat zetorren ertz erakargarrira iristeko aukera errazagoa bilatzeari ekin nion. Ezin dut esan erraza denik bilatu dudan aukera, baina ez da berezko linea bezain gogorra, eta, gainera, erakargarriagoa egiten saiatu naiz jarrita utzi dudan material finkoarekin, iltze mordoxka batekin. Marra ahal dudan heinean garbitu dut, helduleku batzuetatik belarra kendu eta harri bloke zalantzagarri batzuk sikaz erantsi.

   Ausa-Gazteluko eskalada oso oparoa da, hiru sektore desberdinekin. Oro har, mendiko eskalada da aurkituko dugun estiloa, material finkoz hornitutako hiruzpalau bide izan ezik, gainerako guztietan guk kokatu beharko ditugu friend-ak eta fisuak. Ausa-Gazteluko ertzaren horma handiko bi sektoreek, goikoak eta behekoak, eskalada estiloan antza dute, ez ordea zailtasun-mailan, eta ausartzen naiz esatera goiko sektorea hastapenerako egokia dela, baina behealdean eskalatu ahal izateko maila handia behar dela. Beheko haitzen sektore izkutua leku fresko eta atsegina da eskalada praktikatzeko. Kirol eskaladarako ekipatutako bide pare bat kenduta, gainerakoa mendi eskalada da. Nahi duenarentzat hemen doa blog baten esteka bat eskalada gune honi buruzko informazioa eskaintzen duena:

Ausa-Gaztelu eskalada

   Leku eta momentu horretan Ausa-Gazteluko ertzean behar nuela egon ez dut zalantzarik; lehen bileran zutik, Xabier Artolaren eskalada segurtatzen, ordurarte itzalpean egondako Txindokiko tontorra eguzkiaren izpi herabeak ukitzen hasi zutela. Instant errepika ezin horretan gertatu zen. Jakitun izan nintzen denboran jarraitu ninduen misterio bat, bitxikeria bat, argitu nuela, Ordiziar eskalatzaile beteranoak, Javier Mirallesek, aspaldi, Txindokin eskalatu gabeko ertz bat ezagutzen zuela modu berezian adierazi zidanean; etxeko postontzian gutuna agertu zitzaidan argazki batekin, bertan haitz puska tentea agertzen zen. Nik, gutun misteriotsua sinatuta ez bazegoen ere, berehala antzeman nuen nork bidali zuen. Ez zizkidan datu gehiago eman, berak hain gustuko duen ziurgabetasun-giro hori sortuz, agian nire balizko aurkikuntza atsegingarriagoa izan zedin. Baina haitz enigmatikoa denborarekin lausotzen joan zen, harik eta bat batean, argi eztandak kolore biziz janzten zuen hezur luze harritsua agertu zitzaidan arte. Ezagutzera joan beharko nuke, eta, jakina, motxilan eskaladarako traste guztiak eramanez.

   Eguna argitu gabe zegoen oraindik Zaldibiako “Depositoetatik”, motxila arina bizkarrean nuela, Txindokiko hego ertz misteriotsuaren bila irten nintzenean. Pisuzko bi arrazoi nituen hain goiz ibiltzeko; oso luzea da harkaitzezko plaka trikorainoko bidea, eta, eguraldia ez zen oso egonkorra, eguerditik aurrera ekaitza arriskua aurreikusita zegoen. Hego haize iraunkorrak deseroso jartzen zuen Oiduiko galtzada dotorean aurrera egitea, susmo txarra hartzen nion nekez argitzen hasten ari zen egunari; - hemen horrela badago goran ze izango da. Ikustea joatea beste erremediorik ez nuen.

   Motxilan material gutxi neraman, eskalada erreza aurreikusia nuen, edo behintzat horixe aurkitu nahi nuen; gero errealitatea beste bat izan zen. Errekontako lepoa, Ausa-Gazteluko gailurrak Aralarko goi-ordokiari bide ematen dion tokia, zeharkatu eta Ataburuko galtzada hartu nuen; milaka urtetako mendi bidea da, non denbora aktibo horretan, milioika abelburuen apatxek moldatu dituzten zoruko lauza higatuak. Alotzako ordokiaren behealdean Elutxetako borda dago, ez nintzen haran paregabe horretara barneratu, 4x4 ibilgailuen arrastoen orbainak hartu nituen, malda tenteak zeharkatzen dituztenak, gero eta indartsuagoa zen hego haize bati aurrera eginez, Beltzulegiko bordara iristsi nintzan. Haizeen babesean dago korta ikusgarri hau, zulo handi baten sakonean. Hemen ere oso nabarmena da mendi berde hauetako antzinako biztanleek ez zituztela beren kokalekuak edonon eraikitzen, geografia-istripuez baliatzen zirela eguraldi txarretik babesteko eta beren ganadu preziatua salbu edukitzeko.

   Hemendik Egurraleko lepora, Larrunarriko azken maldara, paseoa dago. Nire helburua den haitz pilarraren ikuspegi zuzena ematen du zeharkaldi honek, korapiloa sortu zitzaidan eztarrian, pentsatzen nuena baino tenteagoa antzematen da horma.

   Gailur preziatuaren azpitik, alderik alde, zeharkatzen duen erlaitz zabala pasealeku erakargarria da amildegian zehar. Txindoki mendebalde ertz famatura eroso iristeko aukera ematen du bide honek. Erlaitzaren hasieran haitz zutabe ikaragarria dago, Tximista hegala bukaezinaren gain-gainean, totem erraldoia, nire hurbilketa luzearen arrazoia.

   Muga psikolojikoa zeharkatua nuen, eskalatzeko gogoa txikitzen hasten den marra; hurbilketa luzea denean, bi ordu baino gehiago, hainbeste erakartzen zintuen hormari beste begi batzuekin begiratzen hasten zara, proiektuaren bideragarritasuna zalantzan jarriz, nekeak erraza dena konplexu bihurtzen du. Haize bortitzak ere ez zuen aurrera egiten laguntzen; aitzitik, oso desatsegina zen. Baina abortatzeko eta beste baterako uzteko arrazoi nagusia izan zen zein bertikala eta trinkoa den obelisko harritsu handiaren hasiera, material gutxi nuen eskalada horri segurtasunez ekiteko.

   Ezin nuen totem erraldoia burutik kendu, errebantxa eskatzen zidan, Txindokiko Tximista hegaleko bidexka ibiliaren gainean eskalada-bide bat irekitzeak motibatu egiten ninduen.

   Ez da erraza izan egun aproposa aurkitzea, ia egunero goierriko zerbino txikiaren gainean laino itxia zegoen; ipar haize hezea da uda atipiko honen egunerokotasuna. Itxaronaldi honek estrategia aldaketa ekarri zidan, hurrengo saiakera Amezketatik gora egingo nuen.

   Furgonetarekin Ariñateko pista hondatuan barrena sartu nintzen, nik berak baino gehiago sufritzen nuela mendi bide horretatik gora, torloju guztiak kirrinka egiten zioten hamaika zulori aurre eginez, une batetik bestera desmuntatuko zela zirudien.

   Ibilgailua Muitzeko galtzadaren hasieran utzi nuen, bide honek Larraone tontorraren azpiko mendi-mazela belartsua zeharkatzen du, eta behin arroil ikusgarrian Egurraleko lepora igotzen da. Oraingoan, nahiz eta motxila aurreko saiakeran baino astunagoa izan, osoago iritsi nintzen zutabe ikaratzailearen azpira, aurreko ordutegia ordubete jaitsiz. Ez nuen denbora galdu, berehala hasi nintzen prestatzen eskaladarekin hasteko, urrun nengoen muga psikologikotik.

   Haitz plaka trinko batean du hasiera Tximista pilarra bideak, erregela oparoak diren arren, alboko heldulekuak asko, zailak dira antzematen. Sabai batek mozten dio kontinuitatea plaka trinkoari, hemen dago bidearen zailtasuna, beso onak eskatzen dituzten mugimendu atletikoak. Oztopo hori gahindituta, hormak inklinazioa galtzen du, eta hori eskertzen da, zailtasun gutxiko eskalada batean pitzatutako irtenune bat irabazteko. Hemen bilera muntatzeko aukera dago, friendak erabiliz ez dugu arazorik izango lan horretan, erlaitz bat dagoenez erosoa gertatuko zaigu elkargunea. Eskuinerantz jo nuen trabestia txiki batean, hemen mugimendu delikatu bat dago, irteerako horma luzeko arroka pitzatuko plakaren gainean jartzekoa. Ez da zaila azken zati hau, ondo babesten da ere, tentuz eskalatzea baino ez du eskatzen.

   Ertzaren hasierako harkaitz irtenean bilera muntatu nuenean, txindokiko gailurrerantz begiratu nuen, mendizale batzuk zeuden harrituta nire eskaladari begira; mendizaletasuna modan dago, ez mendiko eskalada, bitxi sentitzen naiz.

 

RIGLOS - Alpinismo Deportivo

 

Ez zen aurrez pentsatua izan, besterik gabe sortu baitzen, berezko. Azken bi eskaladetan, denboran atzera eginez, etorkizunera urrats handia eman dut.

Furgoneta gidatzean noa niretzat ezinbestekoak diren lekuetarantz, Pirinioetara, Riglos kasu honetan. Oraindik indar berritu gabe nago, gorputzaren nekea eta besoetako zauriak agerikoak ditut; egun bat pasatu da soilik “En tu cabeza rapada” suntsitzailea eskalatu nuenetik. Iñaki Mendizabal dut ondoko eserlekuan. Errepide nostalgikoan aurrera goaz, elkarrizketa interesgarri bati eutsiz, hilabete batzuk igaro dira azkenekoz egon ginenetik, Patagonian egon berria da Oñatiarra eta gauza asko dizkit kontatzeko.

Afaldu nahian gabiltza, ez bai dugu gurekin jateko ezer ekarri, eta ezinezkoa gertatzen ari zaigu, errepideko taberna guztiak, bezeroz beteta ezagutu ditudanak, itxita daude: ez al dago Pirinioetan sekula baino jende gehiago? Ez dirudi, negozioak ixten ari dira.

Ayerben azken itxaropena dugu bokata soil bat jan ahal izateko, badakigulako Rigloseko taberna itxita dagoela, eta aterpea gainezka egoten da autobusetan datozen taldeengatik.

Aritz Aparicioren krokisa

Murillo herri hutsetik igarotzean, Rebekaz gogoratu naiz, kanpineko sukaldean lan egiten du, agian, zorte pixka batekin, zabalik dago. Bingo!!! Jangela zabalean giro hotza dagoen arren, bi mahaitxo baino ez daude okupatuta, hanburgesa zaporetsu pare bat dastatzen ditugu. Oraingoan ere gainditu egin da neska madrildar atsegin hau, gustuko ditut erabiltzen dituen zaporeak. Azken unean izan bada ere, luze hau kateatu dugula sentsazioa dugu. 

Herriko sarrerara iristen garenean, Riglos seinalez, margoz eta hesiz beteta dago, argi geratzen da pasatu nahi badugu hiru euro ordaindu beharko ditugula, eta gaua egokitutako parking handietan igaro nahi izan ezkero hamar euro direla.

Gauaren anonimotasuna aprobetxatuz, buelta eman eta hilerrirantz abiatzen gara, hor, oraindik, ez dago ordaindu beharrik: larriak dira turismoak eremu askotan sortzen dituen egoerak, bertako biztanleentzat arazo bilakatuz; prezio igoerak, nortasun galera, ingurumena aldatzea…ni benetan tristatzen nauena herri horietako jendearen eskuzabaltasuna galtzea da. Inoiz jende apal horien abegi ona sentitzeko poza izan dugunok, ongi etorriak ginela hautemanez, gehiago sufritzen dugu egoera kezkagarri honekin.

Haizea dabil indartsu gau osoan, furgoneta astintzera iristen da, lo zakuaren goxotasunean gehiago kuzkurtzen erreakzionatzen dut. Goizeko freskuran haize zakarrak gogor jotzen du oraindik, funtsezkoa dugu eskalada-helburua aldatzea; aurreikusi genuen bidea haize basati honen eraginpean dagoenez, Viserako Malloan babesa bilatzen dugu, eta horrek are gehiago konprometitzen gaitu, eskalada gogorra izango zena, orain, maiuskulaz idatzitako eskalada bihurtzen da.

Lasai nago, datorrenerako gehiegi, badakit garaia iritsi dela, pozik nago ere. Orain hogei ta hamar urte zabaldu zuten “ Alpinismo Deportivo” bidea Willy Bañales eta Jon Lazkanok. Bide puska hau sortu zutenetik, nire alpinista egoak lerro hau eskalatzera deitu nau. Denbora guzti horretan ez dut aurkitu norekin egin. Gogoan dut Arkaitz Yurritarekin serioski hitz egin nuela bide izugarri honi buruz, baina ez genuen gure denbora erabili saiatzeko ere. Gainerakoan, han egon da, Mallo Frechineko kanal ilunean itxita, denbora luze horretan igoera gutxi batzuk jasotzen, eskalatzaile ausart horiengan sentsazio ezberdinak sortuz, mirespenaren eta arbuioaren artean. Eta bat batean, udaberrian loreak ernatzen diren moduan, ametsak forma hartzen du; ipar haize indartsuak izkina batean babesa bila bultzatu gaitu, Iñakik komentario batekin bide honen hazia jaurti du, eta nik, soilik, Willy eta Joni diedan miresmenaz hitz egin dut, Pirinioetako eskaladaren historian bide honek duen garrantziari erreferentzia eginez. Hitz horiek eragina izan dute, hazia ureztatu izan balute bezala izan da, elikatu balute bezala, hazia ernetu da.

Bidearen krokisa behar omen dugu, Rigloseko eskalada-gidaren trazu soila ez da nahikoa, nigatik balitz ezer gabe joango ginateke. Iñakik pare bat lortu ditu telefono dei gutxi batzuekin; bata bere garaian Willyk berak egindako marrazkia da, oso basikoa da. Bestea, zehatzagoa, Ariziok eta Rubenek bidea errepikatu ondoren marraztu zutena da. Azken hori aukeratu dugu, errekarriz jositako inguru tente horretan orientatzeko. Krokisa aztertzean konturatzen gara Bizkaitarrak balentria hau oso material gutxirekin lortu zutela, fisurero joku batekin. Guk bi friend joko handi eta txiki gehitu dizkiogu, hiru zenbakia kenduz; damutu gara hartu ez izanaz.

Lehenengo luzea abisu bat da, beroketa fisiko mentala, ondoren datorrenerako. Bide basati hau diedro batean hasten da, trinkotasun zalantzagarriko pitzadura batean, eta handik metro batzuk egiten ditu, bat-batean desagertu eta Rigloseko ohiko horma kaotiko batean sartuz. Luze guztian ez dago material finkorik kokatua, haitz zubi bat kenduta. Hau erresistentzia erlatiboko harri txiki bat da, kordino fin pare batekin eraztunduna, azken mugimenduak babesten ditu, bilera iristea, benetako proba mentala bihurtuz.

Alpinismo Deportivo bidea luzez-luze deskribatu nezake, tirada guztiak ditut buruan grabatuak, baina ez dut egingo, ez dut nahi erabiltze manuala sortu. Horrelako bide batek sortzen dizkigun zalantzak gudu-zelaian argitu behar ditugu, garaipenaren zaporea beti gozoagoa izango da. Baina norbaitek galderaren bat balu, edo zalantzaren bat argitu nahia, lasai deitu niri, gustuz erantzungo dizuet bide bakar honi buruzko galderak.

 

Willyrekin hitz egin dut, ikaragarrizko ilusioa egin dio gure igoerak, estima handian dauka bide hau, harro dago sorkuntza honegatik. Zalantzak sortzen dizkio ere; - batzuek esan didate bide osoa hornitzeko, horrela gehiago eskalatuko dela, hobeto aprobetxatuko dela, ideia hau zeharo baztertzen dut. Orduan bi aukera geratzen zaizkit, dagoen bezala utzi, duela hogeita hamar urteko espita ziztrinekin hornitua, edo, berhornitu, parabolt eta inox-txapak jarriz espitak dauden lekuetan, horrela belaunaldi berriek bide honetaz gozatzen jarraitu ahal izango dute. Nire iritzia ematera ausartzen naiz, Willyk galdetu zidalako: ni berhornitzearen aldekoa naiz, beti, material finko gehiago sartu gabe. Bilboko eskalatzaile handiari azaltzen saiatzen naiz, niretzat, bide honek oraindik ere Rigloseko eskaladaren esentzia gordetzen duela, helduleku txikiek jatorrizko ukimenari eusten diotela, errekarrien hauts fina senti daitekeela, eta hau horrela dela izaera duen bide bat delako, eskalatzaile gutxiren eskura dagoena. Berhornitzea egin beharra dago, baina ez du hainbeste presarik, nik espit pare bat probatu ditut eroriko banarekin eta eutsi egin diote.

 

ETXAURI - En tu cabeza rapada

 

Nondik has ninteke istorio hau kontatzen ulergarriagoa izan dadin? Agian berrogei urte atzerago Etxauriko Zerbinitoren azpian, Manu Beriain eta Carlos Garcia irribarretsu eta pozik agertu zitzaizgunean, egindako balentriaz harro. Edo, bide paregabe hau eskalatu ondoren, nire xehetasunak kontatzen has ninteke, ba dago zer kontatu. Eta zergatik ez Nafarroako eskalada gida berria eskuetan lehen aldiz izan nuenean, Xabierrek lanera ekarri zuen eguna. Bai, une hori hartuko dut ardatz:

Ez da kritika bat, sentimendu bat baizik, tristura sortzen didan begi-bistakoa, jabetua bai naiz, lurraren errotazioa bezala, inertzia hau geldiezina dela. Baina honek ez nau axolagabe uzten, kontatzera noa: gero eta handiagoak diren eskalada-gidak ikusten ditudanean, kirol berezi honen bilakaeran garrantzitsuak izan diren eskalada bide batzuen istorio txikiak lekurik gabeak sumatzen ditudanean, lerro eta zenbaki hutsetara kondenatzen dituztenean, zalantzan jartzen dut egindako ahalegin guztiak, pasatako beldurrak, merezi izan ote zuten.

 

Baina dena ez da denboraren amnesiaren kulpa, gauzak besterik gabe aldatzen doazela, guk ere, gure jarrera arduragabearekin, erru handia dugu. Bere garaian ez genituen eskalada asko idatziak utzi, krokis xume bat ere ez genuen egin, garrantzirik eman ez geniolako galdu egingo dira.

Ez da ohikoa Etxaurira soka doble eta friend sorta hartuta joatea, eskalada garbia eskaintzen duten bideak urriak dira. Xabier Artolak ez zuen zalantzarik izan nire asmoak azaldu nizkionean motxila trastos betetzeko, benetan eskertzen diot jestua.

Etxaurin eskaladan jarduteko eguna aproposa izango zela bistakoa zen, Goierrin xirimiriak ez zuen tregoarik ematen, ipar haizea bizi zebilen mendi gainetan, hezetasun honek lainoak iragartzen zituen Nafarroako haran parekorik gabe honentzat, ona Javier Olague sektorean dagoen bide ikaragarri honetan aritzeko.

Behatoki apart honetara iritsi ginenean laino beltz lodiak abiadura bizian pasatzen ziren gure gainetik. Tarteka euri txikia egiten zuen arren ez zen pareta bustitzera iristen; ain egarri dago lurra. Sektoreari izena ematen dion bidetik hasi ginen eskalatzen, berotzea zen asmoa, bai lortu ere.

Eskertu nuen "En tu cabeza rapadara" sartu nintzenean lehenago berotu izana, hotzean sartzea astakeria izan daiteke. Motza da lehen luzea, hamar metro izango ditu, hori bai, gogorrak. Sabaia batean kontzentratzen da zailtasuna, ezkerretik eskuinera tetxu hau zeharkatzean. Arrakala teknika eskatzen du, eskua sartuz egiten dena, zortez harria nahiko leuna da zati honetan.

Ez da bigarren luzearen kasua, arantzaz betetako harria dauka, eskuak sartzea eskatzen duten eskalada pausuak; bide latz honetatik jaisten zarenean, tigre batekin borrokatu zarela dirudi, eskuak eta besoak odoletan izango dituzu.

Arrakala zabala du bigarren luze honen hasierak, lauko frienda hartzen duena, bi eraman genituen guk, eta mugitu behar izan nituen zati hau babesteko. Luze amaiezin honetan utzitako material bakarra fisurero exzentriko zahar bat da, puntu honetan hiru seguru on sartu ondoren hasi nintzen benetako festarekin. Enpotreak ez dira txarrak, egiten jakin behar dira, bai ordea hankak, finak dira paretak atzera etzaten duenarentzat. Arnas estuka, birikak besoak bezain puztuak, zentimetroak irabazten dizkiozu infernuko pitzadura honi, oso luze fisikoa da, aerobikotik asko dauka. Atzera botatzen den zatitik ateratzen zarenean arrakala zabaldu egiten da eta bi hormen artean sartu behar duzu gorputz osoa. Tximinia hau zaila eta jasangaitza egin zitzaidan. Luze jo nuen zati hortatik atera ahal izateko, mugimendu milimetrikoak egin behar izan nituen gorputzeko zati guztiak erabiliz grabedadeari irabazteko. Garraxi ozena atera zitzaidan nire eztarri lehorretik bilera iriitsi nintzenean, era askean kateatzea lortu nuen, nire ustez, Euskal Herriko eskaladaren historian mugarri izan zen bideetako bat, amets bertikal bat bete zen.

Manu Beriainekin (Ordizia 1965)  elkartu naiz Ordiziako taberna batean, irrikitan nago entzuteko "En tu cabeza rapada" bidearen lehen eskalada egin zutenaren xehetasunak. Manu 80. eta 90. urteetan Euskal Herriko eskalada panoraman punta-puntakoa izan zen, beste bi Ordiziarrekin batera, Rikar Otegi eta Ramon Senperena, eta bere garaian Daltonak egin zuten moduan, Goierriko herri txiki hau eskalada munduan ezaguna egin zuten. Eskalatzaile indartsu honi zor dizkiogu esanguratsuak diren bide askoren sortzailea izatea, adibidez; Jentilbaratzako Bimba Mazinga suntsitzailea, berak dardara bat ere egin gabe aixa igotzen zuena. Baina, batez ere, eta hau eskalatzaile gutxik dakite, Araotzeko korea sektorearen bultzatzailea izan zen, lehena izan bai zen sabaia erraldoi horretatik zintzilikatu eta bide bat ekipatzen, Panoramix berea dugu. Mito bat izan zen, eta da, Manu, eskalatzaile generazio batentzat.

Irribarretsu eseri gara tabernaren izkinako mahia batean, barre algaraz begiratzen ditu nire esku zartatuak; - Atzokoak ahal dira zauri horiek?. - Bai, borroka latza izan uan.

- Manu, kontatu nola izan zen "En tu cabeza rapada" lehen igoera.

- Ikuskatua nuen pitzadura, hau, 80. hamarkada erdialdera izan zezakeen. Ordesan bide batzuk zabaldu eta beste batzuk librean eskalatu ondoren, tartean Pedrizara bidai bat egina nintzela, Carlos Garcia eskalatzaile Naparrarekin batera animatu nintzen arrakala basati horretan sartzea. Ez genuen material askorik, ez gaur eguneko friendak, Galayar friend astun bakan batzuk genituen, fisurero handi sorta batekin batera. 

- Gaur egun bi luzetan egiten da bidea, zuek ala egin zenuten? 

- Bai, luze motz bat egin eta bilera muntatu genuen friend eta fisureroz. Bigarren luzea eskalatu ondoren berriz goiko zuhaitzetan egin genuen bilera.

- Orain lehen bileran bi parabolt daude, eta bigarren luzearen bukaeran Javier Olague bidearen bilera joaten zara. Gure inguruan dagoen eskalada ikusita, eskertzekoa da errekipatzaileei lehen igoera honen espiritu garbia errespetatzeagatik.

- Gustatu zaizu bidea Mikel?

- Asko, eredu bat iruditzen zait, kirol honek aurrera egiteko duen bide bakanetakoa.