MONTREBEI - Ksurulaina bidea

   Gaurko egunean, oraindik, denboran bidaiatzeko dugun era bakarra oroitzapenen bidez da, memorian atzera egitea alegia, gure gomutan ditugun gertaera eta leku bereizietara bueltatzea da aukera.

   Burutapen hau pasatu zitzaidan "kaskezurretik", lo zakuaren goxotasunean lurrean etzana nengoela, l'estall herri utzian, Santiago Domingo zenaren etxeko sabai higatua begira ari nintzen, gau hotza bertan pasatzeko prest geunden Gorka Lertxundi eta biok.

   L'estall, Santiago Domingo, Montrebei; esanahi handiz betetako izen hauek, lehen aldiz ezagutzeko aukera aurreko mendearen bukaeran izan nuen, Dani, Ra eta Karmel-ekin egindako bidai eder batean suertatu zitzaidan abagunea. Santiago orain etzana nagoen etxe honetan bizi zen, bakarrik, ez zituen mendi hauek uzteko inongo asmorik, herri isolatu honetan jaioa zen eta, bizitza gorabeheratsu baten ondoren, bertan hil nahi zuen. 

  Eskalada bidai honetan Cade bidea igo genuen, abentura itzela izan zen nire lagun Donostiarrekin batera burutu nuena.

   Hona bueltatzeko bigarren aukera urte dezente geroago izan nuen. Bakarrik etorri nintzen orduan, milaka lore eta zuhaixka usain gozoz betetako lur honetara, Santiagok bere bizitzaren azken arnasak dastatzeko aukeratu zuen egoera berdinean azaldu nintzen ni ere, soilik, baina garai horretarako Santiago iadanik ez zegoen L'estallen. Eskalada esperientzi izugarri bat izan nuen Existencialismo bidea bakarka egitean, asko markatu ninduen eskalada honek ondorengo urteetarako.

   Hirugarren bisitaldiaren bidai garaian aldaketa handiak sumatu nituen mendi paregabe hauetan; pista hobetua zegoen eta mendi aterpea martxan, congosteko bi bazter banakatuak zubi batez lotuak aurkitu nituen. Chemarirekin nengoen orduan, eta Totxaires bide mitikoa eskalatu genuen.

   Laugarren aldi honetan Gorka Lertxundirekin nago, eta erronka ausart batekin goaz horma erraldoi horretara, Ksurulaina bidea era askean eta iltzeak erabili gabe igo nahi dugu bi egunetan. Behin bakarrik egina dago balentria, eta ez da izango lan makala errepikatzea. Josep María Alsinak eta Endika eskalatzaile Kataluinarrak zabaldu zuten bide ausart hau 90ko hamarkadan, garai buelta ezin haietan ospe handia izan zuen igoera honek. Urteetan zehar errepikapen bakan batzuk izan ditu, baina guztietan puntakoena Nill-ek eta bere lagun Katalanek orain gutxi burutu dutena da, artifizial ziren luze guztiak era askean eta iltzerik sartu gabe igotzea lortu dute, guk Kataluniar hauen testigua hartuz erronka berdina dugu helburu.

   Atxikita dagoen Link honetan, Josep Maria Alsinak 90eko hamarkadan idatzitako hausnarketa bat dago, La edad del hierro izenburuaz idatzi zuena, nire iritziz, ein handi batean, denborak arrazoi eman dio Alsinari.

https---escaladatradicional.com-es-la-edad-del-hierro-

   Orain, etxeko goxotasunean, Gorkarekin batera bizitutakoak iada oroitzapenak dira, ahaztu nahi ez ditudan gogorapenak ditut:

   Goizean goiz esnatu ginen lo gutxi egin ondoren, beti gertatzen zaigu, bidai luze bat egin beharra dago Euskal Herritik Montrebeira iristeko, ordu txikietan hartzen dugu deskantsu. Gosari arin bat egin ondoren eskalada materialea prestatzen hasi ginen. Naiz eta bi egunetako eskalada baten aurrean egon ez zigun denbora asko hartu dena prestatzeko eginkizunak, sobran esperientzia dugu iadanik eta erraz iristen gara adostasun batetara.

  Gorkak petate handi bat eta nik eskalada materialez betetako motxila generaman bizkarrean, Congosteko errekazulora daraman malda astunetik behera gindoazen bideari arreta jarriaz, galtzeko ariskua handia da hemen. Urrutian, behe laino desatsegin batek estaltzen zuen gure helburua zen horma, hilobiaz haraindiko zulo batetara gindoazela zirudien, ezagutzen genuen egoera batetara. 

   Laino itxi ezak arrapatu gintuen momentuan haize zakar bat hasi zitzaigun joka, zaila egiten zen bide zidor estua segitzea.

  

   Horma azpian ere, Ksurulaina bidearen hasieran, naiz eta hormaren babesean egon gauzak ez ziren hobetu, gure aldamenean zegoen Congosteko arroilak haize bortitzaren ondorioz urru egiten zuen.

   Legezko zozketa batek erabaki zuen gure zortea, nork hasi behar zuen eskalada genuen jokoan, makilatxoen legeak aintzen ditu gure penak eta aintzak.

   Gorkari tokatu zitzaion lehenik katu oin izoztuak janztea, ziurtatzen dizuet ez zela lan makala izan baldintza kaxkar ohietan metroak irabaztea hormari, zaila dena ahare eta zailago egiten du honek.

   Eta bat-batean, ia konturaturik gabe, eguzki goxo izpiek besarkatu gintuzten, beltza zena zuria bihurtu zen, eguerdiko hamabiak ziran iadanik, eta soilik hasi berriak ginen.

   Petatea hormatik mugitzea eskaladaren zailtasun bat zen, bigarren luzearen bukaeran dagoen jardinean zaku astuna lurrean uztea lortu genuenean helburuetako bat egina zegoela sentitu genuen.

   Gure bibaka leku izan behar zuen terraza horretatik gora al genuen guztia eskalatu nahi genuen eguna bukatzerako, eta soka fixoz ornitua utzi, hurrengo egunerako eskaladari zati garrantzitsu bat kentzeko.

   Makiltxoen legeak agindu zuen bezala hirugarren luzea Gorkari tokatzen zitzaion, benetan nire zorte ona eskertu nuen, asko eskalatu beharra dago luze horretatik airoso ateratzeko, denbora dezente eraman zigun igotzea.

   Laugarren tirada graduz bide osoaren zailena den arren eskalatzeko garaian ez da horrela gertatzen, material fixo gehien duen luzea da hau, aldiz arroka txarrena duena ere bai.

   Egunaren azken argiak arrapatu gintuen laugarren luze hau bukatzen, sokak bertan fixatu genituen eta bibakaren erosotasunera jaitsi ginen, deskantsua behar genuen.

   Egiazale izanik, esan beharra daukat, Gorkak eskalada hau proposatu zidanean eta nire baiezkoaren arrazoietariko bat, ein handi batean, bibaka egitea proposatzen zuelako izan zela, eskalada erritmoak erakarri ninduen. Ez zidan huts egin bibakak; gau eze, haizetsu, hotz eta deserosoak.

   Eskaladaren bigarren eguneko goiz ilunean haizeak gogoz astintzen zuen oraindik, ahalegin handia egin beharra zegoen lo zakutik ateratzeko, amore eman edo aurrera segi arteko aria oso fiña zen goiz itsusi horretan, eskerrak gosari koxkor batek gauzak beste kolore batez ikusten laguntzen duela.

   Aurreko egunean jarritako soketatik gora hasi ginen igotzen, geneuzkan arropa guztiak soinean genituen, mugimenduaren bidez berotasunean sartzeko esperantzan gindoazen metroak irabazten eskalada soka fiñari.

   Ia eguerdiko hamabiak izango ziren Gorkak katu oinak jantzi zituenerako, momentu horretan ere makiltxoen legeaz gogoratu nintzan, soldataz ez genituen lan horiek egingo. Bitartean, eguzki printze batzuk lortu zuten be laino itxia gurutzatzea, itxaropen epel bat sortu zen gure animo hoztuan.

   Bostgarren luze honetatik haurrera haitzaren kalitateak asko hobetzen da, eskalada mugimendu arriskutsu askoei plazera atera genien, bidearekin bat egiñak geunde jadanik, Ksurulainaren nortasunaz irentsiak.

   Luzeen kalitatea eta edertasuna handitzen zijoazten gora egiten genuen bitartean, seigarren sokada asko gustatu zitzaidan, ezin hobeto zabaldua dagoela diot, kalitate aparta dauka.

   Zazpigarren tirada plazer arriskutsu bat da, maila handiko eskalatzailea izan behar duzu bera kateatzeko, gure krokisak 6C+ markatzen zuen, lasai asko nire iritziz 7a+ on bat izango da, Gorkak txalotzeko moduan igo zuen.

   Zortzigarren tirada urteetan Montrebeiko luzerik desiratuena izan da, iltzeen trabesiaz ari naiz, izugarri ona da; jokaleku paregabe batean zaude sartua, eta irteeran arrakala fin bat trabeskan hartu beharra dago, eskalatzaile bat pitzadura honetatik gora kontenplatzea, nik horma batetan ikusi dudan imajenik ederrenetakoa da.

   Bi luze falta zitzaizkigun bakarrik bidea bukatzeko, azkenengo bi 6b+ak, eta dagoeneko gaua gainean genuen, Ksurulaina bideak orduak irentsi egiten ditu. Paretako hamaka beharrezko izango genuen bilera horretan gaua pasa eta hurrengo egunean bi luze hauek igotzeko, ez genituen material horiek. Ksurulaina bidea errepikatua duten sokada gehienak guk egin genuen maniobra berdiña egin beharrean izan ziran, sokada denak ez badira izan ere. Errapel txiki batez Totxaires bidea hartu, honen 6C tirada motz bat eginez Cade bidearekin bat egiten da, hazken metroak gauaren deserotasunean eskalatu behar izaten dira. 

   Penaz, egindako esfortzu guztiak alperrekoak izan diren zapore gaziaz, errapel txikia egin behar izan genuen.

   Ondorengoak kontatu ditudan bezala suertatu ziren, gauak mugimendu guztiak mantsotzen ditu, eta kotxearen segurtasunera iristerako ordu txikiak ziran. Oraingoan ere Santiagoren etxe zakartua aukeratu genuen gure gorputz txikituak etzan eta deskantsu desiratua hartzeko.