KODES Peña de los Cencerros - Suge Gorri - Txintxarria

-       Eskalatu beharra daukak, oso ona duk, kriston Ilusioa egingo ziek Beñat eta Mikeli.

   Behin baino gehiagotan bota zizkidan, Íñigo Andolak, Suge gorri bidea eskalatzeko gomendioa. Egin beharreko bideen artean nuen nik, momentu egokiaren zain zegoen. Errege egun bezperan iritsi zitzaion txanda suge gorria bideari.

   Haitz orratzak beti erakarri izan didate, atrakzio magiko bat sortu dute nigan.

   Paineko erdi dorrea aurrrez aurre izan nuen lehen aldian bere edertasunaz txundituta mutu geratu nintzan, egoa puztu egin zitzaidan, nirea egitea izan zen desio bakarra. Asko borrokatu behar izan nuen lortzeko.

   Parmakkaya orratza ikusi nuenean ere antzeko zerbait gertatu zitzaidan, desio zoro bat sortu zidan, orratz zuria nirea egiteko behar izugarria sentitu nuen. Lortzeko asko estutu behar izan nuen.

   Aguja de Perramo nire aurrean agertu zitzaidanean, Batisielles bailara sakonean zutik, loti ederra zirudien, isilik, bakarti, ahoa zabalik geratu nintzan begiak ezin kendu. Bakarka egin nuen lehenetariko eskalada izan zen hau.

Lehen luzean, azken paraboltik eskuinera jo nuen nik. Erreunioa haitz zubi batean egin nuen.

Bigarren luzean, eskuinetik hasi eta ezkerrean hartu nuen berriro bidea.

  

Hirugarren luzeak, eskuinera egiten du diedro bat hartzea.

   Aurreko egunean, Ioar mendi magalean nengoela, gailurrera doan bidean gora, Arteak bukatzen diren puntuan, Peña de los cencerros agertu zitzaidan aurrrez aurre, aspaldian sentitzen ez nituen emozioak azaleratu zitzaizkidan orratz eder honek; desioa, egoa, nirea egiteko beharra.

   Asko gustatu zait suge gorri bidea, gehiago esango dut, harribitxi bat iruditu zait. Haitzaren kalitatea aparta da, plaka eskalada zati batzuk izugarri onak ditu, orokorrean kriston bidea dela iritzi diot.

   Astebete ondoren Kodes monasterioko parkingean nengoen berriro, haitz lehorraren bila nentorren Tierra Estella aldera, etxean euria ari zuen. Hemen eguraldia hobea zegoen, laino itxi hotz hezeak horma ezkutatzen zuten baina. Peña de los Cenceros agerian ez egotea garrantzirik ez nion eman, jadanik elkar ezagutzen ginen. Bide berri bat zabaltzeko aukera ikuskatu nuen suge gorri eskalatu nuenean. Harrigarria dirudien arren, Peña de los Cencerros moduko horma batean, gaur egun oraindik, eskalatu gabea dagoen arrakala bat aurkitu daiteke. Aukera aprobetxatu beharra neukan, ezin nuen hutsik egin, dena eman beharra zegoen.

   Motxila friendez bete nuen, tamaina guztikoak hartu nituen, lau zenbaki Camalota nirekin neraman, mailua eta hiltzeak ez nituen ahaztu, taladroa ez ordea, bide garbia behar zuen izan, horma eder honek eskaintzen zidan aukera ezin nuen alperrik galdu.

   Giro desatsegina zegoen pareta azpian, laino itxiak dena estaltzen zuen, hezetasun puntu bat nabaritzen zitzaion haitzari, haize hotzak elur maluta txikiak mugitzen zituen alde batetik bestera. Presarik gabe, denborak eguraldia hobetuko zuenaren itxaropenez eskaladarako prestatzen hasi nintzen.

   Oinak hotzak nituen, eskuak izoztuak, mantso, pausoz pauso metroak irabazten joan nintzen hormari. Hogeita bost metro eskalatuak nituenean, zortez, sendoa zirudien haitz zubi bat topatu nuen, bertatik jaitsi nintzan, nahikoa zen egun horretarako.

Arro nengoen bideari forma ematen hasia nintzalako, garaipen bat moduan hartu beharra nuen, eguna ez zen alferrekoa izan.

   Egun gutxiren bueltan berriro nengoen Aritzekin Kodes monasterioko parkingean, pozik nintzan Aritzekin bidea saiatu behar nuelako.

   Eguraldia ez zen ospatzeko modukoa, lainoak estaltzen zituen bazterrak, zortez Peña de los Cencerros lainoez libre zegoen. Nire aurreko bakarkako saiakera baino hobea zen eguraldi hau.

Lehen luzean.

   Ongi pasatu genuen eskalatzen, egun horretan ongi pasatzea ulertu behar den moduan; hanka eta eskuak igoera guztian hotz izatea, eskalada zati batzuetan harriarekin tentuz ibili behar izatea,” txintxarriaren” proba egitea derrigorrezkoa da zati hauetan, esku muturrak bete beteak dituzula friendak postura txarrean sartzea.

Bigarren luzean.

Hirugarren luzean.

Hirugarren bilera orratzaren beste aldean egin genuen, Peña de los Cencerros gailurra ez da oso erosoa.

   Lehen luzea arrakala zabal batean hasten da, arrakala honen ezker aldeko plaka hartzen dugu berehala, diedro tente batean sartzen gara ondoren. Sabai bat gainditzen dugu eta laxa handi baten gainean zutik jartzen gara, eskuinera jo beharra daukagu hemen,  plaka fin batetik igaroz ondoren beste arrakala bat hartzera, zati honen gainean egiten da bilera erlaitz batetan, hiltze bat dago bileran kokatua.

   Bigarren luzeak plaka batetik jotzen du zuzen arrakala bat hartzera, eskumuturrak ongi berotzen ditu pasarte honek. Tentea da orokorrean luze hau, dezente nekatzen du. Erlaitz batean egiten da bigarren bilera, ez dago materiala kokatua.

Hirugarren luzea hasi eta berehala laxa handi bat dago bileraren gainean, hobe ez hortik jotzea, eskuineko plaka trinkotik igoko gara harri onean, hirugarren bileran ez dago material fixorik kokatua.

Jaisteko Suge gorriaren rappelak erabili genituen.

Txintxarri bidea etiketatzen badugu bide klasiko bat dela esan genezake, ageriko arrakala garbia, lasai eskalatu, tentuz egin beharrekoa, abenturatxo bat bizi izan duzun zaporea uzten duenetarikoa.   

Pico Ruzquia - Ipar Kanala

   Pirinioak aurten ez dute neguko soineko zuria janzteko asmorik, udazken kolore apal eta serioak nahiago ditu.

   Oso elur gutxi dago, dagoen apurra gogorra, kranpoiez ibiltzeko mundiala.

   Telebista iragarki mezu batzuek zabaltzen dutenaren kontra, libre sentitzea ez da erraza. Saldu nahi digutenaren kontra aske sentitzea ez da erosi genezaken gai bat, libre sentitze pertzepzioa doakoa da, gure buruaz gustura egotearekin aski dugu, ni lehengokoan aske sentitu nintzan.

   Eguraldia kaskartzearekin bat etorri zitzaizkidan Pirinioetara buelta bat egiteko asmoak, “txipa” pittin bat aldatu beharra nuen horretarako, haitz eskalada, giro lehor eta epelaz lagun, izan da nire mendi jarduera esklusiboa azken boladan.

   Ez nuen asmo zehatz bat, ez nekien zein baldintzetan aurkituko nituen Pirinioak;  joan, ikusi, eta erabaki, oikoa eta gustuko dudan moduan. Zuriza aukeratu nuen txango horretarako leku.

  

     Alano mailoetako hormak oso lehor daude negu hasiera honetan, Achar de Alano ipar kanalak ez du ia elur izpirik.

   Alano kordelean gehien nabarmentzen den punta, elur kopuruagatik ari naiz,  Pico Ruzquiarena da.

   Ez zitzaidan kostatu ipar kanalean bide posible bat ikuskatzea. Kanal zabal batetik du hasiera marra imajinari honek, erresalte tente batzuetara iristen da gero. Azkenik, irteerak, zalantza gehien sortu zizkidan puntuak, haitz pareta zuzen batek histen du. Igotzea posible nuen ala ez bertara joanez argitu nezakeen bakarrik.

   Pico Ruzquiako ipar kanala garbi ikusten da Llano de Tacheras parkinga iristen ari garela, zuzen hartu genezake kanala bertatik. Nik Ralla de Alano azpitik egin nuen, Pico Ruzquiako ipar kanaka zeharkaldi batez hartuz.

   Elurraren kalitatea ezin hobea zen, baldintza onaren adierazle, kranpoien hortzak elurretan sartzean kirrizka lehor bat egiten zuten, seguru nindoan.

   Pico Ruzquiako kanal hasiera eskalatu ondoren erresaltetara iritsi nintzan, soka eta materiala atera nituen orduan, eskalada mistoko zailtasun gutxiko pauso batzuk egin behar izan nituen zati hau gainditzeko.
Bira zabal batetan nengoen, eskuinera jo nuen bloke batzuetatik gora, azken hormaren azpian nengoen.

  Nire aurrean hogei metroko pareta tente bat zegoen. Horma honen iskin batetan kanal tente bat ageri zen, hortik gora egitea aukera posible bat nuen. Haitz bloke handi bat dauka kanal honek bere hasieran, eta sabai txiki bat egiten du une batean, ez da zaila gainditzea, ongi babesten da gainera. Metro batzuk gehiago eskalada mistoa eginez, eta pareta igoa nuen.

   Ipar haizearen babesean, harri tarte batetan eserita, eguzki izpi goxoak jasoz, inguruko edertasunaz liluraturik, mokadutxo bat egitea zen hurrengo gozamena.

MALLOS DE RIGLOS-Via del Silencio MALLOS DE AGUERO-La Theorie du Conglo

   Bakardadeak heldutasunaren jabetza dauka, (Sinuhé Egipziarra). Urte asko pasa dira Mika Waltarin liburu zirraragarri hau irakurri nuen lehen alditik, gaztea nintzan orduan, beste begi batzuez irakurri nuen nobela, ardura gutxiagoak nituen, idatzi hau hasten dudan esaldia oharkabean pasa zitzaidan. Berriro dut liburua esku artean, Rebecak utzi dit, irakurketa desberdina egiten ari zait era handia batean, oraingoan Sinuhe Ejipziarraren istorioa; ohikoagoa, sineskorragoa, milaka urte pasatu diren arren gaurkotasun izugarria hartzen duen istorioa dela iruditzen zait.

   Gaztea nintzan ere Vía del Silencio lehen aldiz eskalatu nuenean, urte asko pasatu dira garai frenetiko haietatik, tamalez, ez dut gogoratzen norekin burutu nuen igoera eder ura.

    Picazok izan zuen zortea, eta ausardia, bide honen lehen igoera egiteko, ondoren, Jesús Gálvezek lehena era askean lortu zuen, guk, maisu Madrildarraren pausoak segituz, librean ere sinatu genuen.

    Ez zen Picazoren bidea izan egun horretan Riglosera gerturatu ninduen arrazoia, inertziak eramaten nau jadanik konglomeratu hauetara, eguraldiaren egoerak izan zuen bere pisua, eta larunbata goizean zeuden eskalatzaile piloak bultzatu ninduten bide hori hautatzea.

   Ipar haize hotz eta indartsu batek tristatzen zuen goiza, sokada gehienak, presa handirik gabe, aukeratuak zituzten bideetatik hasiak ziran eskalatzen, nire buruak bakarka eskalatzeko eskatzen didan lasaitasuna Vía del Silencio bidean aurkituko nuela pentsatu nuen. Harritu ninduen sokada bat aurkitzea bidearen bigarren luzeari ekiten, beste hirukote bat ekipatu berria duten tximinia handian zeuden.

   Vía del Silencio ere berrekipatua izan da, buril zaharrak kendu dira paraboltak jarriaz, friend eta mikrofriend sorta ederra eraman beharra dago gustura igotzeko. Era bat gomendagarria da bidea.

   Beste asmo batzuek genituen iganderako Arkaitz Yurritak eta biok, Cienfuens genuen begi puntan. Gurekin batera ziren Albert eta Esther. Elurretan esnatu zen igande goiza, gure asmoak zapuztuak geratu ziren. Albert eta Esther Katalunia aldera jo zuten, guk berriz, nola ez, Riglos aldera.

   Aspalditik Christianen bide bat egitear genuen Agueroko malloetan, egun egokia izan zitekeen La Theorie du Conglo eskalatzeko.

   Lehorra zegoen eguna Agueron, aldiz hotza, ipar haizeak gogor jotzen zuen, kanpineko Carloseri bisita egin ondoren eskaladari ekin genion.

   La Theorie du Conglo lehen luzea oso delikatua da, lokatza eskalatzearen modukoa, bai Arkaitz, eta bai ni ere, heldulekuak hautsita erori ginen. Hurrengo luzeetan haitzaren kalitateak asko hobetzen da. Nahigabe, bigarren eta hirugarren luzeak batean igo nituen, hirugarren luzea soilik 7b ongi jarria litzatekela iruditu zitzaigun bioi. Bat-batean ekaitzaren barruan ginen sartuak, haize bortitzak elur malutak ekartzen zituen, azkenengo bi luzeak lumazko txaketa jantzita igo nituen.

   Sentsazio oso onarekin jaitsi ginen biok, Dakota line bidearen rappelak erabili genituen, harrigarria dirudi arren gozatu egin genuen.

ORDESA- Garrafon - Dret a Decidir

   Asteburu luze bat igaro dudan sentsazioa dut, alde batetik emankorra izan da eskalada kontuetan, beste aldetik, didaktikoa gastronomian.

   Ostegun iluntzean Ordiziako mendizaleak elkarteko kideek gazta dastatze batetara gonbidatu ninduten herriko sozietate gastronomiko batean. Mahiaren inguruan bildu ginenen artean, bitxikeria moduan, gazteena ni nintzan. Bertan ginen mendi elkarteko bazkideak, Goierriko mendizale beterano taldeko kide batzuk, eta Idiazabal gaztaren jatorri deitura mundura zabaltzen lan itzela egiten ari diren Gazta kofradiako bi lagun ere. Interesgarria iruditu zitzaidan gazta kofradiako kide hauek Idiazabal gaztari buruz eman ziguten txarla, Idiazabal gazta nola dastatu aholkuak barne. Kuriosoa iruditu zitzaidan gazta zati bat probatu ondoren, honek ahoan utzitako zaporea kentzeko aitzakian, ardo zuri kopari ematen genizkion zurrupadak.

   Ardi esne usain nabarmena, eta, zapore freskoa zuen gazta berri batekin hasi genuen dastatzea. Honen gustua ahotik kentzeko Albariño ardoa aukeratu zuten kofradiakoek. Ondoren, bi urte pasatxo zuen gazta eldu batekin jarraitu genuen, jadanik esne zaporea galdua zuen gazta bat zen hau, gatzagiaren gustu lehorra hartua zuena. Oraingo honetan gazta honen aho garbiketa egiteko txakolina hautatu zuten kofradiakoek. Keatutako gaztak ere probatu genituen, gustu berezia hartzen dute gazta hauek, Jerezeko manzanilla lehor batekin ausartu ginen aho garbiketaren errituala egiteko.

Albert-en krokisa. Guk bidea kateatu genuen eta 7b gogorra iruditu zitzaigun.

   Gaztaren zaporea izan nuen ahoan sartua asteburu osoan, ardo zuriak ez zuen lortu guztiz ezabatzea, Gorka Lertxundirekin Ordesan eskalatu nituen bi bideei gazta forma hartu nielarik.

   Garrafoi bidearekin hasi ginen, larunbata eguraldi apartaz argitu zuen.”Gazta” zaharraren zapore indartsua hartu nion bideari, ongi asentutako ahogozoa uzten duen mokadua da, Kotatueroko ur freskoak ez du lortzen ahotik kentzea, luzez luze, hartuz joaten zaren gatzagiaren zaporea. Furgonetara jaitsiak ginela, zerbeza hotz bana eskuetan genuela lortu genuen bakarrik gustua ahotik kentzea, hurrengo “gazta” probatzeko prest ginen jadanik.

Sugegorri baten bisita izan genuen bigarren luzearen bileran.

Hirugarren luzearen hasiera

Laugarren luzea.

Zazpigarrena.

Udazkeneko fruituak

   Dret a decidir “gazta” berria da, zaporea asentu gabea duena, igoeran momenturo freskotasun gustua jario du, ausardia agertzen duena mokadu bakoitzeko. Asko gustatu zitzaigun “gazta” hau, furgonetan edan genituen zerbeza guztiak ez ziren nahiko izan gustu berri hori ahotik kentzeko. Erabili genuen krokisa eta guk egindako eskalada ez zetozen bat, beraz, guk egindako igoera krokisean azaltzen animatu naiz.

Krokis orijinalaren gainean gure trazadua marraztua.

Bigarren luzean, dirudi, gu pittin bat eskubitik ibili ginela.

Hirugarren luzea.

Bilera guztiak egin behar dira.

Laugarren luzearen hasiera.

Bosgarren luzea.

Seigarren bilera guk eskuinean egin genuen.

Zazpigarren luzea, gure bariantean.

   Ordesako eskalada izen jatorria duten “gazta” onak egin izan dituzte artzainek Ordesako hormetan, gustukoa dut izen jatorri hori duten artzain berrien “gaztak” dastatzea. Izen jatorriak berezitasun batzuk eskatzen ditu, hortik kanpo egiten diren “gaztak” suzedaneo bat dira.