TXINDOKI - Eskola Pioletorum bidea

 

Paisaia bat, edo, inguralde batean agertzen diren eszenak, erakusteko, hitzak baino hobeak imajinak direla ez dut dudarik. Idazle aparta behar duzu izan irakurleak burmuinean inguruko marrazki egokia konposatu ahal izateko.

Saiatu izan naiz behin baino gehiagotan, ahalegina handia egin dut paisai miresgarri hauek deskribatzen, behartuta askotan; zintzilikatu nahi nituen argazkien kalitatea exkaxa zelako, edo, idazteak berak motibatzen ninduelako. Hizkiez paisaiak deskribatzea ariketa zaia dela iruditu zait beti.

Azaldu nahi dudan azken eskalada honetan hitzak soberan daudela iruditzen zait. Atera ditugun imajinak ederto islatzen dute zer den, eta zer egin dugun, Txindoki mendia neguko gordintasunak estaltzen duenean.

 Oraingo honetan eskalada imajinak egoki jasotzerakoan faktore asko aldeko izan ditugu; eguraldia hotza eta argia zen, Iker Artolak ez du nagikeritasun apurrik argazki kamera ateratzeko, eta horma hurbiltzen ari ginela Ramonekin egin genuen topo, pareta azpitik atera zizkigun argazki eder batzuk.

Behingoz esan dezaket hitzak alferrik daudela, imajinak adierazten dutela eguna nolakoa izan zen. Bakarrik azaldu Iker Artolarekin eskalatu nuen bidea Eskola pioletorum izan zela, irteeran bariante berri bat sortuz, M5+/M6 zailtasuna izan dezakeena.

TXINDOKI E-Taldea

 

Aitortu beharra daukat berdin zitzaidala, eszeptiko nengoela. Baliteke ilusioa pittin bat galdua ere, ohituraren inertziari frenoa sakatu izan banio bezala. Oikoena gogo betez egotea izango nuen, noiz iritsiko desiratzen, eta ez da horrela izan; ezin ukatuko dut honek larritzen nauela.

Xabierren bultzada erabakigarria izan da, bera bai zegoen gogotsu, Txindokin neguko eskalada probatzeko irrika zegoen nire lankidea. Adore horri esker igo gara infernu zuri horretara, eta ez diogu hutsik egin Goierriko negu eskalada hitzorduari.

   Zertaz ari naizen saiatuko naiz azaltzen, eskalada hauen berezitasunak argitzen.

   Lehenik; giroa da garrantzitsua, neguko baldintzak behar dira benetako bizipenak sentitzeko, eta hau tamalez gure mendietan, ez da erraza izaten.

   Elurra egiten ari dela, gehienetan, izaten dira baldintza horiek, hau da, ekaitza astintzen ari denean. Jakin, egun batetik bestera, edo ordu batzuen bueltan, pareta zuria egotetik harri gorrira pasa daitekeela. Aizkorrin gehiago irauten dute neguko baldintzak, gainera oso komenigarria izaten da elurra asentatzen uztea, elur berritan arriskutsua gerta daiteke Aizkorriko kanaletan eskalatzea.

Beraz, Txindokiko hego-mendebalde horman neguko eskalada egin nahi badugu arropaz ongi prestatuak joan beharko dugu.

Neguko baldintzetan horma eder honetako bide klasiko asko daude eskalatuak, baina oraindik batzuk faltako lirateke, aukera dezente daude gauza berriak sortzeko.

Eta zein bide dira egokiak neguko erremintaz igotzeko? Udako eskalada bide batzuk dira aproposagoak besteak baino negu giroan eskalatzeko. Belartsuak diren bideak, edo belar kanal baten ondotik doazenak, dira negu giroari zuku gehien ateratzen dienak. Elurrak eta hotzak belar hauek izozten ditu, orduan piolet eta kranpoien puntak egoki heltzen dute, segurtasuna eta alpinismo sentsazioa hobetuz.

Hauetako bide batzuk dira; Arista, Txema, Huertas, Petrel… oraindik aukera anitza da, gure imajinazioaren haina.

Hau da Dora borraskak eman digun guztia. Ezin dezakegu esan fronte hotz gogor bat izan denik, ipar-mendebaldetik sartu zaigu, hezetasun askorekin. Nire lagun Kanuk zioen bezala, "Hemen gauzak bere lekuan ipintteko haiziak Siberiatik jo biharko leke", Oñatiko handia polar-continental haizeaz ari zen hizketan.

   Informazio gehiago: http://aralarreneskaladak.blogspot.com/p/blog-page.html

BALERDI - Namaste - Chimenea Este

 

Bi historia dakarkizuet honetan, distantzian gertu dugun eta, egoera berezi honengaitik, ain urrun geratzen zaigun horma batetan.  Garai eta denboran desberdintasun handia dute azaltzen dizkizueten bi eskalada hauek; orain berrogei eta hamar urte igoa izan zen bat, txunditurik utzi ninduten erakutsi zuten adoreaz. Egungoa dugu bestea, gaurko eskalada, haitz plakaren edertasuna bilatzen duen marra.

Hau ere pasatuko da, itxaropena dut, eta ziur, ilusio handiagoarekin gozatu ahalko dugula mendi eder honek eskaintzen digun eskalada paregabeaz.

Namaste!!! 

Entzun al duzue hitz ederragorik? Ez da soilik bere ozentasuna atsegina egiten zaidala, hitza laguntzen duten ponpa eta keinuak are borobilagoa egiten dute: bi eskuak zabalik bular altueran, bata bestea ukitzen ari direla, burua makurtu eta, hitza apalki aireratzen da, umiltasunez eta errespetuz, edonor, eta, edozer, agurtzeko asmoz.

Ekialde urrun eta barearekin izan nuen lehen harreman hura, oraindik, ahaztu ezina dut, txunditurik bueltatu nintzan Euskal herrira. Eguzkia jaiotzen den lurretan pasatu nituen hiru hilabeteak, oso biziak izan ziren niretzako, mundu berri bat zabaldu zitzaidan begi aurrean, eta aldaketa handiak eragin zituen nire izakeran.

 Urteen joan etorriak data horretatik aurrera zenbatzen hasi nintzen, Nepalera bidai egin nuen data ardatz nuen, mila bederatziehun eta laurogeita bederatzi.

 Ordiziako kale estu eta grisak ziren nire unibertsoa; laurogei garren hamarkada asaldatuan kokatu behar nauzue, bortizkeria dastatzen zen giro batean, biolentzia politikoaren ondorioz ia egunero hildakoak burutzen ziren aldi ero batean, gazte askorentzat drogak askatasun alternatiba ziren garai negargarrian.

 Nepalen, hautsez betetako bideren batean geratu ahalko zen gazte hura, edo Kathmandu hirian, Thamel auzoko ostatu merke batean. Baliteke Himalayak begi-bistan zuela suertatzea, mendi zuriak aho zabalik begiztatzen hari zela, Goierritik atera zen mutil-koskor inuzentea ez zen berriro bueltatu; motxila bizkarrean, bi eskuak elkarturik bularraren altueran, burua makur baina irriabartsu, topatzen zuen edonor Namaste agurtzen geratuko zen.

Namaste bidearen testigua jaso besterik ez dut egin nik, Balerdiko hormetan oizkoa gertatzen ari zait, paretaren hasiera soilik eskalatua topatzea normaltzat hartu dut: Ajuju bideak Félix Ubierna bidearen diedro paregabean du hasiera. Shot the Sheriff bideak berriz, anonimoan geratu den beste abentura saiakera batean.

Beraz, Namaste bidea sortua zegoen, Balerdi mendiaren azpiko horma handiaren oinetan dagoen laxan dago, nik soilik pareta handian gora luzatu besterik ez dut egin.

Aitor Arrieta eskalatzaile Donostiarrak zabaldu zuen lehen luze hori 1983an bakarkako saio batean.

Laurogei garren hamarkada, eta Balerdiko hormak, eskalada kontuetan, urte oparoak izan ziren, Araiz bailarako pareta eder honen urrezko garaiak izan zirela pentsatzen dut nik.  

Donostiar talde bat zen Mallozarrera gerturatzen zena, eta hauek ere, gazte guztiak bezala, askatasun eta bizipen egarriz zeuden. Juancar Sanzen bloggean sarrera bikain bat aurkitu dezakezue garai hauek primeran deskribatzen dituelarik, estekadura atxikitzen dizuet gozatu dezazuen. http://lakasta.blogspot.com/2020/03/erase-una-vez-balerdi.html

Ni ere bakarka hasi nintzen Namaste bidetik gora, laxa handiaren hertza ikustearekin jakin nuen goiko pareta ikusgarrirako sarrera izan beharko zuela.

Lehen egunean Aitorrek zabaldutako beheko luzea igo, eta bigarren luze bat gehiago eskalatu nuen.

Bigarrengo saioan Xabier Artola batu zitzaidan abentura honetara, Balerdiko horma ezagutzeko irrikan zegoen, hirugarren luzea zabaldu genuen, eta behetik ikusten genuen zuhaitz handira iristea lortu ere.

Nire harridurako, zuhaitz erraldoia, hagin sendo eta lirain bat zen, denbora eta gizakien begietara ezkutuan egon dena. Behategi ikaragarri horretatik, jainkoa balitza, Araiz aran guztia agurtzen du.

Umiltasunez, Namaste mutua esan ondoren, kordinoa zintzilikatzen diogu, apaingarri moduan, enbor sendoa bitan banatzen den tokian, eta errapelatu egiten dugu.

Bidea bukatutzat eman genuen puntu horretan, naiz eta oraindik hogei bat metro hormatik gora egin al genituen. Ez zen eskalada linea garbi bat ikusten, ez behintzat orain arteko kalitatea, beraz, egindakoarekin harro, zuen gozamenerako utzi genuen Namaste.

EKI TXIMINIA/CHIMENEA ESTE

Mindua daukat gorputza, eskalada saio trinko baten ondorioak dira. Hau ez da arraroa, ez oikoa dena kaltetua dudan gorputz atala da; kokzixa daukat txikituta.

Ideia eta susmo txarrik hartu aurretik, zer dela eta ipurdi masaila inguruan oinazea dudan argitzen saiatuko naiz.

 Balerdiko Chimenea este, edo eki tximinia bidean sartu ginan Xabier Artola eta idazten ari den hau.

Deigarria da Balerdiko eki tximinia; zauri sakon eta zartzakatu bat da, mallozarraren horma handian dago, sakonik gabeko aho zabala balitz bezala zabaltzen da.

Noiz izan zen lehen aldiz eskalatua ez dut garbi, hirurogei eta hamar garren hamarkadan izango zela ustea dut. Jaso dudan informazio bakarra, eta hau Jesús Marí Rodríguezen Escaladas en Guipúzcoa liburuan agertzeari esker da, krokis kaskar batean; Bi gazte AUSART, eta ausart hitza letra handiz jartzen dut, izan ziren pribilegiatuak, naturaren kapritxo basati hori eskalatzeko. Txalogarria iruditzen zait balentria, txapela kentzekoa, Ignacio Núñez, eta Jesús Ayestaranek egin zutena.

Eztabaida sakon bat izan dut nire buruarekin; eki tximinia bidearen krokisa eguneratzea posible da? Orain berrogei eta hamar urte igo zuten tximinia parekaezin hori, eta eskalada graduetan laugarrena zena, gaur egun, bi gradu gehiago proposatzea egokia da? Egin beharra dagoela pentsatzen dut, eki tximiniara joan daitezken egungo eskalatzaileak, aurkitu behar duten zailtasunaz ideia garbiago bat izan dezaten. Orain berrogei eta hamar urte, tximinia eskaladan, laugarren gradua zen hau, gaur egun, sei garren gradua dela ausartzen naiz esaten.

-Teknika egokia erabiltzea besterik ez da behar !!!, esango du norbaitek, eta noski, ados nago; teknikak desberdinak dira plakan edo desplomean, arrakaletan, eta nola ez, aderentzia hutsean, denak dute beraien berezitasuna. Nire zalantza bakarra da, eta horren jakin-minean naiz, ea garai haietan, tximinia guztiak, tximinia izana gaitik, horrela graduatzen ziran, alegia, zuzenean laugarren gradua ematen zitzaizkien.

Guzti hau hausnartzeko gai izan nintzan, infernuko pitzadura horretan, lukainka ogi tartean bezala nengoela, azken segurua metro dezente hanka azpitik nuela, haitzetik arrastaka milimetro bat gora egitean, zalantzak bost gaitik biderkatu zitzaizkidanean. Eskaladaren zailtasuna ez da soilik fisikoa, mentaletik gehiago du, zergatik arroka arrotz hori igo nahi dugun jakiteak asko laguntzen du.

Bigarren eta hirugarren luzeak, Jesús Marí Rodríguez berezko krokisa begiratuz, tirada batez egin genituen guk. Tximiniatik jarraitzea da bigarren luze honen hasiera, eta ildo bereko ahalegina da, tximinia arrotza. Ondoren, trabatuak eduki gintuzten bi pareta liso horiek uzten ditugunean, zirku txiki ikusgarri batetara iristen gera; tximinia zabaldu egiten da, gure buru gainean sabaia bihurtuz, ezkerretara trabesean joateko beste aukerarik ez dugu, desioz oroitzen dugun plaka eskalada da, eta gustuz ekiten diogu.

Baina gauzak ez dira hain errazak, benetan asko saiatu behar izan nuen zati hori eskalada askean pasatu al izateko; hezea eta pittin bat hautsia zegoen, babeslekuak bilatzea ez zen lan erraza izan, arroka saneatzea neketsua gertatu zitzaidan, guztia noski, sokatik zintzilikatu gabe.

Zailtasun hau gainditu ondoren, berezko bideak zuzen tiratzen du, ez zitzaidan batere erakargarria egin, eta eskuinean ikusten zen arteka handi batetan egin nuen bilera.

Gure kalkuluen arabera, Namaste bidearen hagin handia gertu behar zuen egon. Arrokaren kapritxo ikusgarri bat aprobetxatuz, eskuinera egin genuen trabeska batean, eta hogei eta hamar metro luzea ondoren, zuhaitz ederraren magaletan geunden. Namaste bidetik egin genuen errapel.

 

 

PEÑA KARRIA - Retxolaria

 

Tximiniek kanporatzen dituzten kea zuriak teilatu gorrien gainetik zehar ihesean doaz, haize hotzak urrutira daramatza, zerua belzten duten laino ilun eta lodiek irensten dituzte.

Karrikak jendez hutsik daude, soilik txingar usaina atzematen da, eta guztiz estaltzen nau, su ondoetan erretzen ari diren zur esentzia da, etxeetako horma sendoen atzean, epelean, jendea bildua dagoenaren aroma salatzailea.

Kaleetatik zehar noa norabiderik gabe, eskuak poltsikoetan, nire pauso motel eta pisuak harri gastatua igurztean ez dute hotsik ateratzen, ehunka urtez, eta milaka oinek zapaldu duten lauza labainkorrari doinua lapurtu diotela dirudi, bakardadearen sentsazioa handitzen dit honek, eta gehiago hozten nau bihotza, negua ate joka dugu.

Urteroko nahasmena dut hau, zaia egiten zait udako kolore alaiak utzi eta neguko tonu tristeetara ohitzea, berdea izan da beti nire kolore gustagarriena.

Aste luze bat euritan pasatzea gehiegi da, nik argitasuna eta giro lehorra behar dut, Goierriko zuloa utzi eta hego aldera jaistearekin nahikoa izaten dut gehienetan.

Ez nekien nora jo, eskalada egingarri batzuk nituen buruan, hauetariko aukera bat toki berria ezagutzearena zen, Peña Karria.

Valderejo natur parkearen inguruan dago mendi eder hau. Ipar aldeko horma ezaguna nuen, aspaldiko kontuak dira hauek. Iñakitok eraman ninduen behin, oroitzapen ederrak gordetzen ditut garai horietatik, baina ez genuen deus eskalatu, eskalada askea zen gure nahia, ez genituen gauzak garbi ikusi.

Irakurria nuen hegoaldeko hormetan bide batzuk bazeudela, ekipatuak gehienak. Bideak osorik ekipatuak egoteak maiz hozten dizkit eskalada hauek burutzeko nire gogoak, horma handietan gehiago gustatzen zait trad estiloan aritzea, nahiko parabolt txapatzen ditut kirol eskalada egitean.

Sorpresa atsegina izan da horma hau, Retxolaria bidea asko gustatu zait ere, zintzo jokatuz esango dut, ez nuela kalitate hori espero, gozatu egin dut.

Plaka eskalada da orokorrean, grisa eta kalitate ezin hobeagoa duena.

Hasiera kuriosoa du bideak, egitura bitxi batetik hasten da, naturaren kapritxo zoragarria.

Lehen luzea, eskalada zailtasunez, 6b markatzen du krokisak, niri ez zitzaidan iruditu, nik kateatu nuen eran 6c+ izan daiteke, trabeska egiten den plaka pauso teknikoa da, hanka eskasak eta hatzentzako alboko heldulekuak, kostatu zitzaidan ikustea.

Bigarrenak hantzeko joera du, plaka gris eta konpaktua da hasieran, hormaren zailtasunak saihesteko luzeak eskuin alderako joera hartzen du.

Hirugarrenak ez du helburu handirik, metroak irabazi eta zulo ikusgarrira iristea ez bada.

Laugarren eta azken luzea horma tente elegante batetik doa, eskuzabala heldulekuetan, eskalada ederra eskaintzen du.

Gogoz iristen zara Peña Karriako ertz zorrotzera. Behin baino gehiagotan pentsatu izan dut mendiak eta hormak igotzeko nire afizioa, paretaren beste aldean zer dagoen, edo han goitik zer ikusiko dudanaren jakin minean dagoela. Oraingoan ere nire kuriositatea asetzeko egin nituen ahaleginak merezi izan zuten, behatoki aparta da hau.

Araba eta Burgos arteko mugan galdua dugu mendi harritsu hau, eta ez dut garbi irudizko marra horren zein aldetan kokatu gailur zorrotza; agian trafiko seinaleak eta kartel ofizialak bi hizkuntzetan idatziak dauden zonaldean, edo baliteke hauen bizilagun diren aldean lekutu, hizkuntza bakanean aritzen diren mundu kontrajarrian. Bost axola, naturaz gozatzeko ez da geografia politikoa menderatu behar.

Lau haizetara begiratu dezakegu gaindegi pribilegiatu honetatik, eta zin egiten dut hor goitikan, paisaia aldetik behintzat, ez dagoela aitzakiarik. Baso nahasia da gehien bat begi aurrean azaltzen zaiguna; piñu, haitz, eta arteak osatzen dute orokorrean naturaren aldarria izendatu dezakegun ingurunea. Eta noski, hortik zehar sakabanaturik herrixka bakan batzuk agertzen dira, bizi irauten mendeak daramatzatenak, denbora luze hori inguruarekin bat egiteko baliatu izan dutela dirudi.