PEMBROKE - Eskalada TRAD-izionala

   Zerk eramaten gaitu bidaiatzera? Furgoneta hartu eta mila kilometro egitea?

   Ingelesak, beti oso jantziak, beraien idazle klasikoekin arrazoitzen dute bidaiatzeko griña. Adibidez Mark Twain;  

“Twenty years from now you will be more disappointed by the things you didn’t do than by the ones you did do. So throw off the bowlines. Sail away from the safe harbour. Catch the trade winds in your sails. Explore. Dream. Discover.”

   Nik, nire arrazoitze sinpleaz, literatura kaxkarrez, saiatuko naiz bidai baten zergatia azaltzen.

   Gustuko dut nire begiez kontenplatzea, etxean ikuskatu ditudan, eta liluratu didaten argazkien lekuak. Emozioz betetzen naiz, leku amestu horiek naturalean ikusita, hain ederragoak direla baieztatzen ditudanean. Oker ez nengoela adierazten dit. Egindako esfortzu guztiak pena merezi izan dutela.

   Pembrokera bidai prestaketa, gehienetan bezala, argazki batzuekin hasi zen. Itsasoa eta hondartza zoragarriak, eskalada ona egiteko aukera, ezezaguna dugun leku bat.

   Pembrokeshire, Gales hegoaldean dagoen eskualde bat da. Aberastasun natural handiko zona. Beraien eguneroko jardueratik kanpo, abeltzaintza eta arrantza, turismoak leku garrantzitsua hartu du. Denetik egin daiteke inguru hauetan, batez ere itsasoari lotutako kirolak. Mendi txangoek ere jende asko erakartzen dute, izugarri polita bai da ingurua. Pembrokeko Eskalada oso ezaguna da Britainian. Ezaugarri bereziak ditu. Itsaslabarrak direnez, gehienetan, errapelatzen iritsi beharko dugu pareta azpira. Mareak kontutan hartu beharko ditugu base hauetara iristeko. Itsasoak estaltzen bai ditu itsasgora dagoenean. Parabolt eta seguru fixorik ez dago. Beste faktore bat, baina hau Britainia osoan litzateke, eguraldiaren kontua da. Oso aldakorra da. Egun berdinean udatik negura pasa genezake. Naiz eta luze bateko bideak izan gehienak, azkar asetzen garenaren sentsazioa izango dugu.

   Norbaitek asmoa ba luke inguru hauek ezagutzeko, aiba aholku batzuk:

   Bidai merkeena furgonetarekin egiten dena da. Calaisen ferria hartu, eta Britainian sartu. Beste aukera bat, hau garestiagoa baino askoz erosoagoa, Bilbon edo Santander-en ferria hartzea da. Guk itzulera horrela egin genuen, Portsmouth-Santander. Ingalaterran gidatzeko dugun beldurra ez da benetakoa, ez dago arazorik ezkerretik gidatzearekin. Okerrena trafikoa da. Handia egoten da bideetan, bati bat Londres pasatzerakoan. Aldiz bideak onak dira eta dohainekoak. Furgonetarekin gaua pasatzeko kontuetan, kanpin aukera handia dago edonon. Zerbitzu aldetik oso oinarrikoak dira, prezioz ere etxean baino merkeagoak. Pembroke inguruan, kosta ondoan, eskalada guneetatik gertu ere ba daude mordoa. Gu Trefalen Farm-en egon gara. Oso zerbitzu basikoak ditu, aldiz inguruak zoragarriak dira. Broad haven south hondartza ondoan dago, eskalada sektoreetatik 5 minutuetara.

   Pembroken eskalatzeko, lehenago aipatu dudan moduan, gehienetan errapelatu beharra dago. Komenigarria da fijatzeko soka bat eramatea sektoreetara jaisteko. 50m-ekin aski izango dugu. Friend eta mikofriend-ez ongi hornituak joan. Fisurero joku on bat ere eraman, asko erabiltzen dira. Eskalatu ditudan bide guztietatik, ez dut paraboltik ikusi, eta hiltze bakarra txapatu dut. Harria oso ona da, arrakala askorekin. Itsaso ondoan eskalatzearen ondorioz, askotan, hezetasun handia egoten da. Arrakala batzuk bustiak aurkitu ditut, eta erregleta romo batean edo bestean gorriak ikusi ere bai.

   Graduazio sistema berezia dute ere. Konpromisoa eta zailtasuna bereizten dute. Lehenarentzat E letra erabiltzen dute zenbaki batekin, bat-etik zazpira, eskalada gida zaharrean behintzat. Zailtasunarena azaltzeko, frantses eskalaren zenbakiak erabiltzen dituzte, baina, errango gehiagorekin. Adibidez:

E1 5b – Ongi babesten da, eta 5. gradutik 6a gradura joango litzake.

E3 5c – Gauzak serio jartzen dira, eta 6b gradutik 6c+ gradura.

E5 6a – Al loro erorketekin, eta 7a gradutik 7c gradura.

   Letren graduazio sistema ere ba dute bide batzuk. Gure D ( dificil ) edo MD ( muy dificil ) antzera. VS ( very severe ) edo HVS ( hard very severe ). Extremaly severe E letra izango zen, hasieran ikusitako sistema.

   Konplexua da. Asko eskertzen da, eskalada gidan, bide bakoitzari egiten dion idatzizko deskribapena. Gida zaharrean horrela da behintzat, oso baliagarria. Ongi dago gida hau, eta imajinatzen dut berria, argazkiak erabiltzen dituzte marrazkien ordez, hobeto egongo dela.

   Asetu nau eskaladak eta lekuak. Ia egunero eskalatu dut. Fisikoki baino psikikoki beteagoa nengoen. Zerbait bide gogorrago probatzeko gogotan geratu naiz, baina bakarkako eskaladak hori du, ez duzu gehiegi estutzen. Eguraldia primerakoa izan dugu. Bi astetatik hiru egunetan egin digu txarra. Euria eta haize zakarrak izan genituen. Hau ere kontutan hartu beharko duzue.  Kosta izanik, euria ez da goitik behera erortzen, zeharrean baizik. Dendak edo abantzeak eramaten ba dituzue, sendoak izan daitezela.

  Hemen nik eginiko eskalada bideen zerrenda:

  

   St. Govan`s

Chieftain VS 4c

Vice is nice E2 5b

The loosener HVS 5a

Space cadet E3 5c

Pancer II HVS 5a

Bomb bay VS 4c

The butcher E2 5c

Clean hand blues band E2 5c

Gandi VS 4b

Ricochet E2 5c

   Stennis head

·         Highland fling HS 4b

·         Wold war III blues HVS 5b

·         Quickstep VS 4b

·         Dire straits E2 5c

·         Manzoku E1 5b

·         Hercules HVS 5a

   St. Govan`s east

·         First blood E2 5c

·         Forbidden fruits E3 5c

·         Howling gale E3 6a

·         Silent running E4 6b

   Trevallen

·         Youth on fire E3 5c

·         Sunlover E3 5c

·         Barbarella E5 6a ( soka goitik )

   Mowing word

·         Diedre south HS 4a

·         Snozwanger E1 5b

·         Crimes of freedom E2 5b

   Bidaiak hau eman du. Informazioa baliagarria izango delakoan.

   Nik gozatu dudana gozatzea lortzen baduzue, pozik itzuliko zarete.

 Trefalen farm kanpina

 Bilera-errapel bat

 stackpole head

 Britainiar eskalatzaileak

 First blood bidean

 Ricochet bidean

 Eskalatzaile bat E7 batetan sartua

 Barbarella pareta

 St. Govan`s

 Tevallen

 Mowing wold

ANSO - Kant'ona

   Urte sasoi honetan, udara, ez da erraza izaten igo nahi dugun eskalada bide bat aukeratzea. Ia derrigorrez, bidea, itzaletan egon beharra dauka. Aurreko egunean ongi pairatu genituen Enekok eta biok ondorioak. Eguzkiak egurtu gintuen punta Fetas-eko gure proiektu berrian. Hankak hazi haziak, hatzak sutan, gorputza erabat ahul, ezinean ibili ginan haitzezko olatu bat den horma ikusgarri horretan.

   Eneko etxera bueltatua zen, lana egin behar zuen hurrengo egunean. Nik ordea oraindik Piriniotaz disfrutatu nezaken. Anso eta Ordesa nituen eskalada leku posible artean. Biak erabat desberdin, biak ala eder. Anso aldera bideratu nintzan. Artxintxa orratzetan dagoen Kant’ona izan zen nire eskalada aukeraketa. Goizez itzalean, eguerdi arte ez dio eguzkiak jotzen. Gerardo Telletxeak eta Xabier Inziartek zabaldua da bide hau. Lau luze ditu, eta hirugarren eta laugarren luzeek arrakala zati interesgarriak dituzte. Ekipamentuan eskuzabal, friend eta mikrofriend batzuekin ongi egiten da.

   Gustatu zait bidea. Motza izanik, eta nahiko azkar egiten denez, arratsa erreka ondoko itzal batetan etzanda, liburu eder bat irakurriz, pasatzeko aukera dago. Plan mundiala benetan.

Lehen luzea

Bigarren luzea

Hirugarren luzea

Laugarrena

PEÑA MONTAÑESA-Apriet€xit

   Sarritan hitz berriak egokitzen ari gara gure hiztegira. Gehienak ingeles jatorrikoak dira. Azkenengoa “Exit” dugu. Irten esanahia du. Gure ahora, Europa zaharrean ditugun arazo sozial eta ekonomikoei esker erantsia dator. Lehen aldiz Grezian entzun zen, Grexit-a. Urrena Britanian  Brexit-a. Bi egoera desberdin, bi emaitza ere desberdin.  Nortzuk izango dira urrenak?

   Logikak dio, leku batetan deseroso gaudenean, hoberena, alde egitea dela. Doazenak, pertsonak edo taldeak, asmoak eta zergatiak adieraziz, lasai hanka egiten dute. Ulergarria eta errespetagarria ehuneko ehunean. Hau ez da horrela izaten interes ekonomikoak tartean sartzen direnean.

   Aurreko sarrera batetan, Greziarren exit-a alegiña, historia klasikoko odisea baten moduan marraztu nuen, epopeia batetan.

   Britainiarrek beti harridura sortu didate. Sarrera onetan ez dut Exit-era eraman dituen arrazoiaz jardun nahi. Adierazi dudanez, nire iritziz, ekonomia tarteko sartzen denean gizarte balioei errespetua galtzen diegu. Ausardiaz mintzo nahi dut, Britainiarrek beti erakutsi duten doiaz, baloreaz.

   Eskoziarren Exit alegina, “Scexit”, Britaniarren oniritziz burutu zen. Guztiz ezinezkoa Iberiaren penintsulan. Aipatu besterik ez ditut egingo, Britainiarrek Europako historia odoltsuenetan izan duten paper erabakarria; Espainiako inperioa suntsitu zuten, Napoleon egurtu, Nazien asmoak trukatu zituzten.

   Mendi jardueraz jardun nahi dut. Logiko.

   Britainiarrak eskalada estilo propio bat gauzatu eta ezarri dute. Bai goi mendietan, alpine style climbing, bai haitz eskaladan, trad climbing. Hizotz eskalada Eskoziarrei uzten diet, scottish mixed climbing. Beraiek izan dira haitzetatik igotzea erronka duen kirol onen asmatzaileak. Eskalada egiteko leku apartarik izan gabe, eguraldia lagun gutxitan izan da, Britainiako eskalatzaileak ongi trebatzen dira munduan zehar dauden mendi eta hormetan beraien marka uzteko.

   Haitz eskaladan ez zuten sistematikoki Frantziatik zetorren kirol eskaladaren tendentzia hartu, guk erabat onartu genuen. Beraiek bereari eutsi zieten, zailtasuna eta konpromisoa bat egiten duen eskalada batetan. Nire iritziz ez zuten oker jokatu. Britainian badaude paraboltaz ongi hornitutako bideak, noski, baina trad eskalada oso errespetagarria da. Bi eskalada mota hauek batera elkar banatzen dute eskalada espazioa.

   Beraz, ni ez naiz batere harritu Britainiarrek, Europako Ekonomi Elkartea, uzteko hartu duten erabakiarekin. Gai dira hori eta gehiago egiteko. Duzunaz eta zarenaz arro bazaude, zeni izan behar diozu beldur?

   Hiru urte behar izan ditugu Apriet€xit zabaltzeko, urte zailak gainera. Chemarik eta Fernando Peralta hasi ziran bidea zabaltzen. Hirugarren luze arte iritsi ziren lehen tentaldi hartan. Ondoren Chemak eta biok ekin genion proiektuari. Saiakera batetan,  Chemak min hartu zuen, eta, ebakuntza-gelatik pasa behar izan zuen. Ia osatua eta indarrak berreskuratuak, bidea bukatzea lortu dugu.

   Urrun geratzen da Libro abierto-ko pareta. Bi ordu luze behar dira horma azpira iristeko. Udan, hain estimatua dugun hitzala, motz geratzen da beroak astindu aurretik, arratseko ordu-biak arte ez du eguzkiak jotzen. Neguan, hotz handia egiten du goizeko itzaletan. Eguzkiak jotzen asten denean egun argi gutxi izango dugu gorantz segitzeko.

   Apriet€xit, Txingorra baino lehen zabaltzen hasi ginan. Bi bideak pareta berdinean daude. Azken hau bi egunetan zabaltzea lortu genuen Arkaitz, Eneko eta hirurok.

   Apriet€xit azken luzea ezik, denbora gaitik librean bai baina kateatu gabe utzi behar izan genuen, behetik kateatua dago. Horregatik azken luzeari 7C ¿? jarri diogu.

   Horma honetatik jaisteko bi aukera ditugu. Oinez kanal mayor aldetik, eta errapel eginez Txingorra bidetik.

   Pareta honetatik ateratzeko ondo estutu beharra dago, eta, gure gizarteak galtzear duen ausardi pittin bat ere beharrezko izango da. Azkenean hau bizitza modukoa da, hemen ez da ezer oparitzen.

ORDESA - Divina Comedia

   Elur asko dago oraindik Piriniotan. Zuri daude gailurrak eta bazterrak. Egoera hau, zenbat elur egon zezakeen, eta bustia egon al zitekeen guk aukeratako bidea, zen,  Ordesan eskalatzeko zalantza. Zeren, Montañesa ere gure asmo posible baten barruan genuen, ongi estutzeko aukera ematen duen bide batekin. Azkenean furgonetaren bolanteak erabaki zuen. Sabiñanigo bidean, Bieskaserako kruzera iritsi ginenean. - Orduan zer?- Bota zuen Eneko Cesarrek. Bolanteak, bat-batean, eskuma egin zuen, Arazaz bailara aldera hartuz. Erabakia egina zegoen, ez zegoen bueltarik.

   Urduri nengoen.Gauean apenas egin nuen lo. Egoera hau, normalean, kanpoan nagoenean gertatzen zait, eskalada bidai batetan. Ordesako bide bategatik horrela jartzeak harritzen ninduen.

   Nerbioak ez dira sekula lagungarri izan, oker jokatzea ekartzen dute. Guk bi akats txiki egin genituen, denbora galtze minimo bat eragin zizkigutenak. Motxila bat ez genuen utzi behar zen tokian, beste motxila gurekin igo genuen soka laguntzaile batez, konturatu ginenerako bidean nahiko goran giñan. Jaisterakoan bere bila berriro gora joan beharko genuke. Bigarren akatsa, ur botila garaiz ez betetzea izan zen, beherantz berriro egin behar izan genuen ura hartzeko. Txorradak dirudite, baina ez dira, akats txiki hauek, urduritasunaren sintomak dira.

   Arroka ukitzearekin, niretzako hain naturalak diren mobimentuak egiten hasten naizenean, urduritasunak alde batetara egiten du.

   Bidea oso ona da, Ordesako eskalada gustuko baduzu behintzat, nire kasuan da hau. Enekori ez zaio hainbeste gustatu, apenas ibilia da haitz kaotiko hauetatik eskalatzen. Oso pozik geratu da egindako eskaladarekin. Divina komedia era askean igotzea, 7c-ko luzean azken burilean zintzilikatu nintzen, plakaren bukaera pasoan, jarduera ona da. Beheko zatian, 7b-ko tetsuan, galduak ibili giñan. Generaman krokisa gaizki irakurri genuen, eta eskuinetik zeharkatu genuen zati hau, bi luze batean eginez. 7a delikatua izango zen. Unai ere ibilia omen zen inguru hauetatik. Ohore bat izan zen guretzako, azken haurreko bileratik zintzilik dagoen kaxako liburuxkan, lagun zaharrekin batera, sinatzea; Xabi Ansa, Josetxo Rodrigez…

   Bideari buruz gauza batetan ados giñan Eneko eta biok. Gaur egun buril zaharkitu horiek ez dute zentzurik honelako bide batetan. Bileratan batit bat. Orain 36 urte sartutako errematxe ziztrin horiek eman dute eman beharrekoa. Eskalatzaileak, Ordesako bide on hau galtzea nahi ez badugu, istripu larriren bat barne, bera berritzeko aukeraren eztabaida hasi beharko dugu.

Lehen luzean

Bigarren luzea

Hirugarrena

Lau eta bost garren luzeak  goitik

Seigarren luzea

Zortzigarrena

Divina Comedia bidearen bilera on bat

Bederatzigarrena

Liburuaren kaxa

Azken luzea

Bidearen krokisa, Christian eta Remi liburutikan hartua, guk eginiko bariantearekin

Cascadaren pareta hizotzarekin dagoela

Eneko Cesar handia

Cotatuero bi ur jauziak