AKETEGI - Hire amak baleki, Hobe ez baleki, Aitak badaki, Kaxero Zerrau

Non Stop eskalada blogean edukia bilatzen saiatu nintzenean, informazioa partekatzeko intentzioarekin, ezinezkoa gertatu zitzaidan, zergatik ? galdetu nion nire buruari. Eskalada krokisen artxibategi desordenatuan bilatu behar izan nuen nire lagunari eskatzen ari zitzaidana helarazteko.

Eneko Madariaga mendizale amorratua da. Haitz eskalada, parapentea, neguko igoerak, dena gustatzen zaio. Aurtengo neguko lehen elurtearen eraginpean Goierrin pioleten eskalada plana egiten ari ginela, eta Enekori azken urteetako aizkorriko eskaladak azaldu nahian, non stop eskalada blogera informazio bila jo nuenean, konturatu nintzen azaldu nahi nizkion horiek ez zeudela, ausnartzerako beta eman zidan. Ezin nuen sinetsi, nola gertatu da hori, beste behin mamu zaharrekin egin nuen topo, etxeko eskaladak ez du baliorik. Ez nien neguko eskalada bide horiei merezi zuten tokia egin.

Joseba Iztuetak eta Unai Cobosek, 2023an, “Hire amak baleki” bidearekin Aketegi gailurraren aurreko puntako neguko eskalada guneari hasiera eman zioten; ( duela gutxi arte Aitxuri bezala ere ezagutzen genuen punta zabal hori. Zegamako udalak eta Lenbur fundazioak bultzatutako ikerketa baten arabera, punta honen izena Aketegi da ).

Aketegi parean dagoen punta hori hainbat kanal nabarmenek zeharkatzen dute. Udan belartsuak diren eta eskaladarako interes gutxi duten kanalak neguan erakargarritasuna handitzen dute mantu zuriak estaltzen dituenean, neguko eskalada berezia sortuz.

Aizkorri mendien ekialdeari begira, neguko bide oso ezagunak eta aspalditik jende asko ibiltzen direnak daude. Kanal horiek, bata edo bestea kenduta, ez dute interes handirik alpinismo bertikalaren ikuspegitik. Hemen ordea, Aketegiko txoko honetan, Txindokiko neguko eskaladarekin gertatu zena pasatu da, neguko eskalada estilo zehatz eta interesgarria sortu dela, bertakoentzat behintzat, erakargarria egiten dena.

2023ko negura itzulita, Josebak eta Unaik “Hire amak baleki” bidea partekatu zidatenean, ez nuen denbora galdu eta iñigori komentatu nion ea eskalatu nahi zuen. Baldintzak oso aldakorrak direla jakitun, denbora galdu gabe, Zegamarako bidean jarri ginen.

Egun batzuk pasatuak ziren goierriko bikoteak bidea eskalatu zutela, eta, aldi berean, fronte hotzak utzi zituen elur-malutak bazterrak zuritu zituztela. Horma azpira iritsi ginenean nahiko lehorra topatu genuen. Ez ordea ezkerretara zegoen kanala. Itzalpean mantentzen zenez hobeto eutsi zion neguko eguzki ahularen eraginari. Apenas eztabaidatu gabe sartu ginen bere laiotzean.

Iñigok izan zuen ohorea oso erakargarria ikusten zen eskaladarekin hasteko. Ondo transformatutako elur pala batek ematen zion sarrera kanal tenteari. Ondoren, eskalada mistoa bere osotasunean definitu genezakeen mugimenduak segitu zuten; izotz zatiak, elurra, haitza, dena entsalada batean.

Lotzen gintuen soka luze osoa, 60 metro, eta gainean zeraman eskalada material ia guztia, bi joku friend, gastatu zituen Iñigok kanal ederra igotzen. Lepo eroso batean muntatu zuen lehen bilera.

Irrikaz atera nintzen ni kanalean gora, eskaladaren edertasuna goraipatuz; esamoldeak dioen bezala, ez du amonarik, inguru zoragarri bezain apaltsu honi nik jartzen dizkiot adjektiboak.

Zailtasuna asko jeitsi zen bigarren luzean, baina ez edertasuna, ertz aereo bat zeharkatuz iritsi ginen Aketegi gailurraren aurreko puntara.

Ez ginen asetu eta bigarren horman, orain bai, “Hire amak baleki”ren azken luzea eskalatu genuen.

Hurrengo neguan, lehen elurtearekin, Xabirekin igo nintzen Aketegira. Ez generaman eginkizun zehatzik, edo agian, “Hire amak baleki” igotzeko asmoetan gindoazen, gauza da hormaren azpian geundela, eta lehen kanalaren baldintza onak ikusirik, hortik gora tiratu genuela.

Konplikazio asko gabeko lehen luze baten ondoren hasi zen festa. Ihes egiteko hainbat aukera zituen horma batek bidea ixten zigun, lehenengoa aukeratu genuen eskurago geratzen zitzaigulako. Bi luze gogor gainditu beharra daude aukeratutako irtera honetatik airoso ateratzeko; lehena horma bertikal pitzatu batetik doa, eta bigarrena, gorputz erdia sartzen den pitzadura zabal batetik.

Laugarrenean, orain ere, zailtasuna jaisten da, kanak estuak eta ikaragarri politak igoaz gailurra zapaldu genuen.

Bide berria irekitzen ari ginela jakitun, azken hormarekin jarraitzea erabaki genuen, bosgarren luze bat gehituz gure bideari. “Aitak badaki” izenarekin batailatu genuen gure proposamena.

Ihaz Xabierrekin bitan igo nintzen Aketegira, eta hirugarrenean bai lortu nuela “Hire amak baleki” eskalatzea. Estutu behar izan genuen horma erditik era ausartean ireki zuten kanal ez hain nabarmena igotzeko, oso interesgarria iruditu zitzaigun.

Eta hau guztia esanda, goazen behingoz izan nuen utzikeria konpondu nahi duen istoriora:

Zegaman geratu nintzen Enekorekin, goizeko zortziretan jaso nuen Bizkaitarra autokarabana aparkalekutik. Denbora galdu gabe apeadero aldera abiatu ginen. 

Oso elurtua ikusten zen Aketegi, ederra goizeko lehen argitan. Baina hori ez da nahikoa neguko eskalada egiteko, elurrak trinkotasun minimoa behar du izan. Zalantza da sentipenik nabariena aizkorrin eskalatzen denean. Aurkituko ditugun baldintzei buruzko ziurgabetasuna. Garbi dakiguna, eskalatzen dugun edozein bide izanda ere, gure burua babesteko haitzean aseguratzeko materiala behar duela izan da. Beraz jakin gabe ze eskalatuko genuen, baina motxilak eskalada materialaz lepo, abiatu ginen Itzubiaga aldera.

Ehiztarien txabola ondorengo pagadian pilatzen da elur asko. Haizeak gailurretako elurra mugitu eta inguru lasai honetan uzten du. Hemen, elurretan bidea ez galtzeko, kilometro bertikaleko markak segitu behar dira. 

Elur sakonean arrastoa irekitzen luze egiten den bidearen ondoren, kilometro bertikaleko markak Sakon handiko kanalera ateratzera doazela, bidea utzi eta ezkerretara hartu behar da erlaitz handi eta inklinatu batetik horma azpira iristeko. Puntu honetan jantzi genituen kranpoiak eta arnesa, eskaladako material guztia soinean jarri ere.

Zuhurtasunaren muga zeharkatuta, 40°ko malda gurutzatzen goaz amildegia oinetan dugula, konszientzia hartzen dugu mugimenduak zehatzak behar direla izan, akatsentzarako ez dagoela lekurik.

Lehen begiradan garbi ikusi nuen, harroka izotz kapa fin baten azpian zegoela, babeserako lekuak bilatzeko lan nekeza eta ziurgabetasun handikoa izango zela; pitzadura izoztuetan friendak ez dute egoki lan egiten, irristatzen dira, konizitate pittin bat dutenak bilatu behar dira. Beraz, bilatzaile neuronala martxan jarrita, erabaki azkarra hartzen dut, hain dinamikoa, inprobisazioa ez dela dirudiela, "Aitak badaki" bidearen hasierako kanalaren azpian muntatzen dut bilera. 

Ez dago beharra bezalakorik adimena zorrozteko. Buruan galduta neukan argazki ilun batean marraztutako traza bat datorkit burura, eskalada ibilerak erakusten dituen marra gorri bat, eta ezezaguna dena ezagutzeak animoak ematen dizkit kanal zurian barrena abiatzeko; aipatu dudan krokis hori Asier, leku eta Smithyk zabaldutako “Kaxero Zerrau” da. Azaltzen ari naizen eskalada ondoren, Ordiziako eskalatzailearekin hizketan, honek kontatzen dit eskalada luze gogorrenean iltze parea topatu zutela, beraz ez duela konsideratzen bidea beraiek irekia denik; guk ez genituen iltze hauek topatu, dena izotzez estalia bai zegoen. Jakin bidearen bigarren luzean daudela, pasilloa deitu dudan zatian, eta derigorrezkoa dela soka bertatik pasatzea zuhurtziaz eskalatu nahi ezkero. Xabierri adierazi nion ere, berak esandakoarekin ez nengoen ados. Ausnartu nion, bi igoera haiek, seguruena denboran oso tartetuak egotetik aparte, urte sasoi desberdinetan burutuko zirela, uda eta negua, gaineratuz, neguko baldintzetan burutzen den eskalada batek ez duela zer ikusirik udan egiten den batekin. Beraz, niretzako, "Kaxero Zerrau" bideak eskubide guztiak ditu Aketegi aurreko puntako neguko eskalada gunean bere tokia eta sinadura izateko. 

Eskaladarekin segiz; gustu handiz nire burua babestuko nuen, baina ezinezkoa gertatzen zaidan, bi erresalte gaindituta, eta Aitak badaki bidea gurutzatu ondoren, harresi hortatik ateratzeko atea izan daitekeen kanal baten azpian muntatzen dut bilera.

Ederra baino ederragoa ikusten da hartu behar dugun kanala, krudela neguaren hatzaparretan, tentazio erakargarria arriskuz betea. Denbora behar dut, baina ondo babesten dut kanal estuko sarrera; friend duin bat eta zinta bat ezkerreko arrakalean trabatutako harrian. Korridore estuan ezinezkoa da babes-puntu bat bilatzea, dena izotzez estalita dago. Ez da zaila eskalatzea; kranpoien puntak alde batean eta bizkarra bestean, pioletek hozka egiten dute ahal duten edozein tokitan, pixkanaka gorantz egiten dut korridorearen hasieran jarritako segurtasun puntuak gero eta urrunago utzita. Pasillotik irtetean erabaki bat hartu behar dut, daramadan teknika eta norabidearekin jarraitu, edo, ezkerretara joan arrail batean trabatutako harri baten segurtasunaren bila, azken horren aldekoa naiz. Zentzutasunaren parametroen barruan sentituta azkarrago egiten ditut korridorearen azken metroak. 

Adiskide bati agurtzen zaion bezala agurtzen dut izotzaren pisuak makurtutako serbal ederra. Enbor zurian zinta bat pasatuta muntatzen dut bilera. Irrika nago, soka mantxo biltzen dudan bitartean, ea Eneko noiz agertzen den kanalaren barrenetik, dakarren aurpegiari argazkia nahi diot egin. Asmatu dut, ez du irribarrea galdu.

Azken luzean, horrela adostu dugulako, soka bukatzean Eneko aterako da, eta gailurrean egingo dugu berriro topo. 

Ez da zaila luze hau, bai ederra ordea, zuriz apaindutako kanalak, elurrez blai, zeharkatzea zentzumenerako plazerra da.

http://www.smithyrenbloga.com/2023/03/aketegibekoa-kaxero-zerrau-bidea-300-m.html

Aketegi aurreko punta igota aukera dago Aketegiko gailurrerako bidean beste eskalada luze bat egiteko. Materiala biltzen ari garen lepotik Gipuzkoako gailurrik altuena den horretara horma zabal bat dago. Oraingoz bi neguko bidek igotzen dute. Berandu da guretzat, zereginak ditugu oinetan ditugun bizitza frenetikoko haran berdeetan, gailurra zain egon daiteke, ez da mugituko, hor egongo da. Grabitateari bere lana egiten uzten diot, eta magalean behera eramaten nau.

 

BARRANCO DE LA HOZ - Caballo Loco, Pañoleta Blanca, Todo es de Color

 

Interneteko alde zintzoan nabigatzen nabilela, eskaladarako informazioa bilatuz, jakina, blog sinple batekin egiten dut topo, non, deliturenbat leporatzekotan, egilearen egoa puztea izan zitekeen, edo, agian, eskalada eskola sekretu bateko informazioa guztiokin partekatzea. Diodan moduan, informazio xumeko blog horretan irakurri dut, Barranco de la Hoz-eko eskalada basatiaren aitzindaria, Jesus Galvez handia, horma beldurgarri hauetan eskalatzen hasi zela prestaketa gisa, ondoren, Ordesan eskalatu ahal izateko. Grazia egin dit, niri kontrakoa pasatu zait, Ordesan prestatu naiz Barranco de la Hozen eskalatzeko.

Pirinio, Picos edo Gredosetik kanpo ez dago eskalada tradizionala praktikatzeko leku askorik. Hain inbaditzailea ez den teknika honekin zeharkatutako horma asko egokitu egin dira kirol-eskalada egiteko. Barranco de la Hoz berezia da orduan, altxorra, bertako eskalatzaileek ondo asko jakin dute horri eusten. Hemen, Guadalajarako txoko eder honetan, eskalada tradizionalak ingurune naturalean kirol-eskaladaren aurrean dituen onuren lekuko izan naiz.

Ebro ibaiaren arroa amai gabea laino lodi batean murgilduta zeharkatu dut. Iruñean sartu naiz mantu hotzean, eta Calatayudera iritsi arte ez dut gainetik kendu. Eguzkiaren argi bizigarriak lasaitu egin nau lautada zabalaz jabetu denean, nondik noan ikusteak nire baikortasuna areagotu du. Ohiko bidetik kanpo noa, Tajo gaineko lurrak berriak dira niretzat, mapan kokatzeko asmoa daukat.

Harri zurizko harresi luze batek ongi etorria ematen dit. Horma sendo hau Molina de Aragon babesteko eraiki zuten garai gogorragoak zirenean. Haranaren hondoan, horma banatzailea zeharkatuz, giza liskarretatik at, Gallo ibaia igarotzen da, eta haren bideari jarraituz jaitsi behar dut barranco de la Hoz-era iristeko.

Ibar zabala zeharkatzen duen errepide estu batetik noa, ibaia ondoan daukat, hori ibaiertzetako zuhaixkek adierazten didate, ez baita ubidea ikusten. Mendixka luze eta arbolatsu batek bidea ixten dit. Erreka txiki honek zeharkatuko al du oztopo hori?

Harri gorrizko dorre batzuk ikusten ditut barrera horren magalean, ur gardenak beren itzaletan galtzen dira, hau izango da Barranco de la Hoz, Gallo ibaiak milioika urteko pazientziaz landutako trokartea.

7 paredes 7 jamadas hartutako krokisa

Azkar identifikatzen dut eskalatu nahi dudan horma, pared del buitre, eta azpian dagoen aparkaleku erosoan uzten dut furgoneta. Kotxe bat dago, bi lagun eskalada materiala prestatzen ari dira. Agurtzen ditut galdera mordoa egiten dieten bitartean. Beraiek ere jakin mina dute, bakarrik eskalatu behar duzu?

“Todo es de color” bidera doaz, nik “Caballo loco” eskalatu nahi dut. Ondoan daude, baina ez gara ikusiko, bi pitzadura itzelak pareta bertikal batek bereizten ditu.

Ez dut gustuko bidearen hasieran eskalada materiala gastatzea. Friendez bilera muntatu beharrean naiz, ez dago soka lotzeko beste aukerarik. Aparkalekuan aurkitu ditudan eskalatzaileak bidearen hasiera krudela jarri didate; horma kurioso hauen hasiera harri koskorrak eta lurrez eginiko konglomeratua da, eta errespetu handia ematen du. Zihurtatzen dut “Caballo locoren” hasiera ez dela txantxetakoa. Hondartzan nagoen sentsazioa daukat, harri koskor labainkor asko hareaz josita daude, gorago dagoen hareharriaren ondorio, heldulekuak hatzekin garbitu beharrean naiz.

Bi luzeetan eskalatzen dut “Caballo loco”, laurogei metroko soka eraman dut. Gustuz iritsi naiz bidearen bukaera, egin berri ditudan bi lagunekin batera. Fisikoa da oso eskalada, Galvezek zioen bezala Ordesakoaren antzekoa.

Bi eskalatzaileekin solasaldi bizian jaisten joatea ez da oztopo nire inguruan gertatzen ari dena hautemateko; ilunabarrak hareharriaren laranja kolorea bizitu du. Enborrak okertuta dituzten pinuen itzalak luzatu dira. Sakanaren hondotik igotzen den airea epela da. Zer hobeto gaueko iluntasun hotzari ongi etorria emateko?

Ez dut eguna asteko presarik, eguzkiari bere lana egiten utzi behar diot; behelainoa uxatu eta bazterrak epeldu. Molina de Aragón ezagutzeko aprobetxatuko dut. Norabiderik gabe, argazki kamera eskuan, kale laberintikoetan galtzen naiz.

Juduteria deitzen dioten auzoa eta Gallo ibaiaren gainetik igarotzen den zubia dira garai bikainetik geratzen zaizkionak, harresi handietsuen ondoan, noski. Azken hauek dira Gaztela-Mantxako herri honi nortasuna ematen diotenak. Arabiarrek sortutako herria, errekonkistaren ondoren, Aragoiko erresumaren erasoetatik babesteko, harresi sendoak eraiki zituzten. Gero, bake eta prospreritate garai batean, pixkanaka-pixkanaka herria harresitik kanpo altxatzen joan zen, Gallo ibaiaren ertzean.

Ez zait gustatzen hankak uretan sartu behar izatea. Hotz egiten du errekan. Ez dago beste aukerarik "Pañoleta blanca" bidearen oinarrira iristeko. Beno, bada beste forma bat, erreka zeharkatzen duen zuhaitz-enbor bat, bi ertzak lotzen dituena. Nahiago dut hankak bakarrik busti gorputz osoa baino.

Ikusgarria da "Pañoleta blanca" bidea, behetik ikusita, pitzatutako diedro bertikal eta zuzena, ez da erlaitzik ikusten.

“Caballo loco” bidearen hasierako hondarraz kexu banintz, “Pañoleta blanca”-ren hasiera Kontxako hondartza da, eskerrak ez den ain bertikala.

Bide honetan, lehen luzeetan behintzat, bileratan zeozer dago. Lehen luzeko bilera haitz zubi batean egiten dut, friendez lagundu beharra dago.

Bigarren luzaren sabai pitzatua zaila izango dela oinarritik ere sumatu dut, baina beti duzu oparitxoak egongo diren itxaropena, oinak batik bat. Ez da horrela luze krudel honetan, garbantzuaren tamaina duen harritxoa kenduta, non katu-oinen punta kokatzen duzun, oinak arrastaka eramanez joaten zara. Beraz eskuak pitzaduran ondo sartuak izatea da giltza.

Sabaia pasa eta hiru iltzeak osatzen duten bileraino tartea dago oraindik, gainditu berri dudan zailtasuna onik pasatzeak ilusioa berpizten dit.

Hirugarren luzeko bilerara ere gustura iristen naiz, erlaitz zabala eta erosoa da. Zutik egon ahal izateak arnasa hartzeko eta igo berri ditudan hiru luzeen balantzea egiteko aukera ematen dit, izugarria izan da diedro honen eskalada.

Festa ez da bukatu. Ezkerretara egiten den zailtasunik gabeko zeharkaldi batek arrakala zuzen eta bertikal batera eramaten nau, ederra da ere zati honen eskalada. 

Ez dut laugarren bilera muntatzen, aurrera jarraitzen dut, sabelean korapiloa dudala tximinia maltzurrean sartzen naiz.

Pared del agua gailur txatoa izugarri ederra egiten zait. Pitzaduratik irtetean, hareharrizko begiratoki batean nago, forma bereziekin. Paisaia, basati ikusten bada ere, atsegina da, kontenplaziorako aukera ematen du.

Pozik biltzen ditut eskaladan erabilitako materialak, eta irribarrea aurpegian dudala, jauzi egiten hasten naiz hareharrizko blokeen artean, pinu sufrituei itzuri eginez, beheranzko bidean, errekarekin bat egiteko. Oraingoan bai sartzen ditut plazerrez handiz oinak ur hotzetan, ez zait kosta ibaia zeharkatzea. Egia esan, ez dakit zergatik nagoen hain pozik; aspaldi galdu nuen harrokeria, inoiz izan badut.

Gaua Corduente herrian pasatzen dut. Ez du ezer berezirik; eliza xume bat herriko kaskoaren gainean, kale estuak. Ezagutu nituen bi eskalatzaileek gaua begiratokian pasatzeko esan zidaten, leku aparta baita. Kiroldegiaren ondotik igaro nintzenean, han geratu nintzen, giza epeltasun handiagoa nabaritu nuen.

Goiz itzalian lainoak trabak jartzen dizkio eguzkiari. Denbora ematen diot astro argitsuari gortina hotza xurga dezan. Ehiztari koadrila bat dago zakur pilo batekin basora ateratzeko zain. Haiek ere, ni bezala, hotz justuarekin hobeto.

Lehen eguneko aparkaleku berdinean uzten dut furgoneta. Bi eskalatzaileak egin zuten bidea igo nahi dut, “Todo es de color”.

Hasierako erlaitz estua baino metro batzuk beherago zuhaitz bat dago. Hori ondo hastea da, soka bertan lotu eta haitzean gora eskalatzen dut. Hareaz zipriztindutako harri koskorrak leku honen ezaugarrietako bat dira, harri pitzatuarekin batera, biek leku paregabe hau sortu dute.

Asko gustatu zait "Todo es de color" bidea, gozatu dut, sekulakoak iruditu zaizkidan eskaladako mugimendu atletikoz beteta dago, gorputzeko edozein atalek parte hartzen du grabitatearen aurkako borrokan. Bi luzetan eskalatu dut bide eder hau ere.

Baso harritsuan behera nindoala, misterio baten jakin-minak hartu dit. Hiru egun hauetan, hormetako gailurretatik jaistean, lurrezko ontzi zatiak ikusi ditut basoan sakabanaturik. Ez bat edo bi, asko, eta errekaren bi ertzetan. Zer dira? Zergatik daude hor?

Ermita ondoko ostatua itxita zegoen, eta ezin izan diot inori galdetu, agian hurrengo bidaian lortuko dut enigma hori argitzea.

Etxerako bidaia beste bide batetik egiten dut. Soriako lurretan sartzen naiz, Moncayoren azpian Nafarroako erriberako laino iraunkorrekin bat egin arte. Xirimiri gipuzkoarra gogaikarria da, baina hau ez da hobea.